
Ekspertiz
![[Ege Eksper] [Ege Eksper]](images/s.gif)
Lojistik Terimleri | ![]() |
A.I.D: "Agency for International Developement"için kısaltma.ABD Uluslar arası Kalkınma Ajansı. ABD hükümetinin özellikle savaş,iç savaş,salgın hastalık,kıtlık v.b.gibi olağanüstü olaylardan zarar gören ülkelere yaptığı yardımları düzenleyen kuruluş.
A.T.A: "American Truckers Association"için kısaltma.Amerika Kamyoncular Birliği.
AAR: "Against All Risks"için kısaltma.Sigorta poliçelerinde "Bütün Riskler Dahil"maddesi için kullanılır.
A.A.R: "Association of American Railroads"için kullanılan kısaltma.Amerika Kıtası Demiryolu Birliği.
ABAFT: Gemiler için kıça doğru,kıç tarafta,kıç tarafında.Geminin kıçı ile ortası arasında bir yer.
ABANDON: Yükleyici yada alıcının mallarını bırakması,tek etmesi.
ABATEMENT: Mala zarar gelmesi ya da tarife üzerinde fiyatlandırma halinde fatura üzerinden izin verilen indirim.
ABI: "Automated Broker Interface"için kısaltma.ABD Gümrüğü'nde acentelerin ithalat işlemlerini gerçekleştirebildiği EDI sistemi.
ABOARD: Yükün taşıma vasıtasının üstüne konması,yükün vasıta üstünde olması.
ABSORPTION: Bir taşıyıcının başka bir taşıyıcının masraflarını yükleyiciye/göndericiye aksettirmeden üstlenmesi.
ACCEPTANCE: Keşidenin/ödemeyi yapacak olanın kabul ettiği ve vadesi geldiğinde koşulsuz olarak ödemekle yükümlü olduğu vadeli draft veya ödeme çeki.Kabaca,belirlenen şartlarda malın satın alınması anlaşmasıdır.
ACCESSORIAL CHARGES: Taşıma kaplarının kirası,döviz kuru ve teslim masrafları gibi temel tarifeye eklenen masraflar.
ACQUIESCENCE: Bir konşimento gönderici/yükleyici tarafından protesto edilmeden kabul edilir veya imzalanırsa,gönderici sessiz kalarak anlaşma şartlarını kabul etmiş sayılacağına dair ifade.
ACQUITTANCE: Yük üzerindeki iddialardan vazgeçtiğini gösterir belge.
A.C.S.: "Automated Commercial Systems"için kısaltma.ABD Gümrüklerinin EDI BILGE sistemi.
ACT OF GOD: Doğal afet.
AD VALOREM: Daha çok vergi sistemlerinde kullanılan"Değere Göre" anlamına gelen Latince terim.
ADMINISTRATIVE LAW JUDGE: ABD'de "İdari Yargıç"
ADMIRALITY: ABD'de "Bahriye Mahkemesi".İngiltere'de Deniz Kuvvetleri Kumandanlığı.
ADVANCE: 1.Peşin avans 2.Daha önce rezervasyonu yapılmış kısa süre içinde hareket edecek olan gemiyi taşımak.
ADVANCED CHARGES: Nihai olarak gönderici/yükleyici veya alıcı/konsiyeden tahsil edilecek olan ve bir taşıyıcıdan diğerine aktarılan taşımacılık ücreti.
ADVENTURE: Göndericinin/yükleyicinin tüm riskleri üzerine aldığı yükleme.
ADVICE OF SHIPMENT: Yükleme talimatı.Yerli ya da yabancı alıcının yükün ambalajlanması,rota tayini vb. konulara ilişkin gönderdiği not. Faturanın bir kopyası ve istenildiği takdirde konşimentonun bir kopyası bu talimata eklenir.
ADVISING BANK: Ticari bir işte tacirin nam ve hesabına kredi ilişkisini başlatan banka.
AFFREIGHTMENT, CONTRACT OF: Yük yeri rezervasyon kontratı.Bir denizyolu taşıyıcısının bir ihracatçı veya ithalatçıya belirli zamanda belirli tarifede gemisinde kargo yeri sağlama garantisi veren kontrat.
AFT: Gemi,uçak gibi araçların arka kısmı.
AGENCY TARIFF: Acente Tarifesi.Bir acentenin birçok taşıyıcı adına yayınladığı tarife.
AGENT: Acente.Bir sözleşme veya vekalete dayanarak başkası ya da bir firma adına sözleşme düzenlemeye ve hareket etmeye yetki almış kişi yada kurum.
AGGREGATE SHIPMENT: Farklı satıcılardan tek bir alıcı/konsiyeye gönderilecek yükün bir araya getirilip konsolide edilerek tek bir yük halinde taşınması.
AGREED WEIHGT: Taşıyıcı ile gönderici arasında yükün mutabık kalınan ağırlık yada tonajı.
AIRWAY BILL: Hava Konşimentosu.Gönderici ile hava taşıyıcı arasında ciro edilemez formda hazırlanan taşıma senedi.
ALL IN: Her şey dahil fiyat.Çıkıştan varışa tüm masrafları kapsayan anlaşma.
ALONGSIDE: Geminin yan tarafı,borda."Alongside" kayıtlı şekilde teslim edilen mallar limanda yüklemeye uygun biçimde bordaya konur.
ALTERNATIVE RATES: Alternatif navlunlar.
AMBIENT TEMPERATURE: Çevre ısısı.Bir konteynır için çevre ısısı atmosfer sıcaklığıdır.
AMERICAN BUREAU OF SHIPPING: Amerikan Denizcilik Bürosu.Amerikan gemilerinin seyrüsefere uygunluğunu tescil eden kuruluş.
AMS: "Automated Manifest System" için kısaltma.ABD Gümrüğü'nün "Otomatik Özet Beyan Sistemi".
ANTI-DUMPING DUTY: Anti-damping vergisi.İthal malların satışını özendirmemek ve bu malların yerli mallara ikame edilmesini teşvik etmek için konulan vergi.
ANY QUANTITY (A.Q.): Belirlenen navlunun,mal miktarına bağlı olmadan uygulanacağını belirten ifade.
APPARENT GOOD ORDER: Harici muayenede malın zarar görmediğinin tespiti.
APPRAISEMENT: Eşyanın gümrük kıymetinin tespiti.Gümrük yetkilileri tarafından ithal edilen malın vergilendirilecek değerinin belirlenmesi.
APPRAISER'S STORES: İthal edilen malların gümrük kıymetinin tespiti için numunelerin alındığı,incelendiği,ölçüldüğü gümrük deposu.
ARBITRARY: Sabit fiyatın üstüne keyfi,ihtiyari fiyat koymak.
ARRIVAL NOTICE: Varış İhbarnamesi.Taşıyıcı tarafından malın konşimentoda belirtilen noktaya ulaştığında alıcı/konsiyeye veya acentesine gönderdiği nota.
ASC X12: "American Standards Committee x12" için kısaltma.Amerikan Standartları Komitesi.ABD'de elektronik veri değişimi standartlarını belirlemekle yükümlü kuruluş.
ASSIGNMENT: Konşimento yada kıymetli evrakı tahsis etme.Mülkiyet veya sair bir hak tesisi için kıymetli evrakın devri.Emre yazılı senetlerde (konşimentolarda) ciro;nama yazılı senetlerde yazılı bir devir beyanı.
ASTERN: Tornistan.
ATA CARNET: ATA KARNESİ.Fransızca "Admission Temporaire" ve İngilizce "Temporary Admission" ifadelerinin birleştirilmesiyle oluşturulan terim.Fuar,sergi,ticari numune ve profesyonel ekipmanın sistemi kabul eden ülke topraklarını belirli bir süre için gümrüksüz giriş çıkışını sağlayan,ilgili ticaret odaları tarafından düzenlenen belge.
ATDNSHINC: "Any Time,Daytime;Night,Sundays and Holidays Included" için kısaltma.Her zaman;gece,gündüz,pazarları ve tatiller dahil.
ATWARTSHIPS: Geminin enine çapraz yönü.
AVOIRDUPOIS POUNDS: 0.4535924277 kilogram eşitinde yük ağırlık birimi.
AWWL: "Always Within Institute Warranties Limits" için kısaltma. "Her zaman Garanti Limitleri İçinde" anlamında sigortacılık deyimi.
B/L "Bill of Lading" için kısaltma.Konşimento.Konşimentolar,üzerinde
yazılı şartlara paralel olarak; "Negotiable/Straight (Non-Negociable)","Clean/Dirty
(Unclean)", "Master/House", "Services/Express", "Received/Open/Shipped"
gibi adlandırmalara sahip olabilmektedir. Konşimento çeşitleri : 1."Ocean/Marine
B/L": Limandan limana yapılan taşımayı içeren konşimentodur ve taşıyıcı,kaptan
veya acente tarafından imzalanır.Kara,demiryolu vb. iç taşımaları içermez. 2. "Combined
B/L" : Kargonun kara,deniz ve hava kombinasyonları ile taşınması söz konusu
olduğunda tanzim edilen konşimento çeşididir. 3. "Through B/L" : Kargonun
birden fazla deniz aracı ile taşınması söz konusu olduğunda düzenlenen konşimentodur.
BACK HAUL Geri dönüş.Geri dönüş yükü.
BAF "Bunker Adjusment Factor" için kısaltma.Akaryakıt
Ayarlama Faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt fiyatlarından korumak
için kullanılır."FAF-Fuel Adjusment Factor" olarak da geçer.
BALLOON FREIGHT Hafif ve hacimli yük.
BANK GUARANTIEE Banka garantisi.Bankanın taşıyıcıya orijinal konşimentonun
kaybolması ya da yanlış yere gitmesi halinde verdiği garanti.
BARGE CARRIERS Mavna taşıyıcısı.Mavnalı taşımak için tasarlanan
gemi.
BARRATRY Gemi kaptanı veya diğer gemi yönetiminin,gemi sahibinin
rızası ve amaçları dışında gerçekleştirdikleri yasadışı davranışlar veya yolsuzluklar
için kullanılan terim.Zarara yol açacak ihmal ve diğer yolsuzluklar da bu kapsama
girer.
BARREL (BBL) Varil.60 'F'de 42 galon sıvıyı taşıyabilen kap.
BASE RATE Ana navlun.Ek masrafları haricindeki temel tarifede belirlenen
taşımacılık ücreti.
BB 1."Ballast Bonus" için kısaltma.Geminin bir önceki
seferindeki tahliye limanı ile bir sonraki seferindeki yükleme limanı arasında ana
navlun hesabında önemsiz görülmeyecek kadar bir boş gidiş mesafesi ve maliyeti olması
halinde,bu boş gidiş maliyetini karşılamak için alınan ücrettir. 2."Bare Boat"
için kısaltma.Çıplak gemi kiralama. 3."Bar-Bound" için kısaltma.Tahıl
ticaretinde "River Plate" sağlık koşulu.
BCO "Beneficial Cargo Owner" için kısaltma.Yararlanan
yük sahibi.Varış yerinde malı teslim alan,malın taşınmasında üçüncü kişi olarak
hareket etmeyen ve kayıtlarda ithalatçı olarak belirtilen kişi.
BEAM Geminin genişliği.
BELT LINE Ticari bölgede hizmet veren değişimli ray sistemi.
BENEFICIARY Lehdar.Ödeme almaya yetkili kılınan şahıs veya firma.
BERTH TERMS Yükleme ve boşaltma şartı.Geminin yükleme aldığı rıhtımdan
boşaltma yapacağı rıhtıma kadar masrafları kapsayan şartlar."Yanaşma Şartı"
olarak da geçer.
BILETERAL Karşılıklı.Tarafların karşılıklı rızasını gösteren kontrat
terimi.
BILL OF EXCHANGE Senet,poliçe,konşimento gibi ödeme araçları.
BILL OF LADING Konşimento.Mal,hammadde ve eşyanın taşınmasında
kullanılan çok yönlü kullanımı olan temel ve kıymetli evrak.Konşimento navlunu,taşınan
malların özelliklerini,rotayı ve yük üzerindeki mülkiyet hakkı olan tarafları belirler.
BILL OF SALE Yükün mülkiyetini bir ödeme veya borçlanma karşılığında
devreden vesika.
BILL OF PARTY Hizmet karşılığında ödeme yapmakla mükellef kılınan
müşteri.
BILLED WEIGHT Faturalandırılmış ağırlık.Konşimentoda belirtilen
yükün ağırlığı.
BLANKET BOND Birkaç kişi,mal ve eşyayı kapsayan tahvil.
BLANKET RATE Tek bir yüklemedeki değişik mal kalemlerine uygulanabilir
taşıma ücreti/tarifesi.
BLANKET WAYBILL Birden fazla seferle taşınan yük için düzenlenen
konşimento.
BLIND SHIPMENT Konşimentoda alıcısı veya gönderici belirtilmeden
yapılan yükleme.
BLOCK STOWAGE İstem dışı oynamaları önleyecek biçimde yapılan yük
istifi
BLOCKED TRAINS Blok tren.Farklı istasyonlarda durup vagon eklenip
çıkartılmadan,tek bir varış noktasına çok sayıda vagonu taşıyan yük treni.
BLOCKING OR BRACING Yüklerin sabitlenmesi için yanlarına konan
ağaç yada metal destekler.
BLS (BALES) Balya.
BOARD Borda.Araca erişim sağlama.
BOARD FEET 12 inç genişliğinde 1 feet uzunluğunda yük ölçüsü.
BOBTAIL Treylersiz bir çekicinin karayolunda seyretmesi.
BOGIE Konteynerin altına monte edilen tekerlek sistemi.
BOLSTER Şasiye monte edilen Konteynerin güvenliğini sağlayan parça.
BOND PORT Giriş gümrük limanı.
BONDED FREIGHT Gümrüklü yük.
BONDED WAREHOUSE Gümrüklü depo.Gümrük yetkilileri tarafından gümrük
işlemlerinin tamamlanıncaya kadar malın depolanmasına izin verdiği antrepo.
BOOKING Rezervasyon.
BOOKING NUMBER Rezervasyon numarası.
BOTTOM SIDE RAILS Konteynerin tabanındaki uzunluksal yapı elemanları.
BOTTOM-AIR DELIVERY Sıcaklık kontrollü konteynerde hava sirkülasyonunu
sağlayan düzenek.
BOW Geminin önü.
BOXCAR Kapalı demiryolu yük aracı.
BREAK BULK Dökme yük.
BRIDGE POINT Ön taşıma noktası.Bir limandan başka limana taşınan
yükün toplandığı kara noktası.
BRIDGE PORT Ön taşıma limanı.Bir gemiyle taşınan yükün toplanarak
konteynere yüklendiği ve yeniden taşınmak üzere başka bir limana aktarıldığı liman.
BROKEN STOWAGE Yüklenen kargonun cins ve özelliğinden ya da yerleştirilmesindeki
planlama hatasından dolayı kullanılamayan alan.
BROKER Komisyoncu.Bir yükü taşımaya hazırlanan ve yükün taşınmasından
bir komisyon elde eden kişi.
BROKERAGE Komisyonculuk.
BULK CARGO Dökme yük.Maden cevheri,kömür,kum vb. gibi,paketlenmemiş
veya konteynere konmamış,üzeri işaretlenmemiş yük.
BULK CARRIERS Dökme yük taşıyıcısı.Hububat,gübre,maden filizi ve
petrol gibi dökme malları taşımak için inşa edilmiş bütün gemiler.
BULK-FREIGHT CONTANIER Dökme yükler için bir boşaltma kapağı olarak
olan konteyner.
BULKHEAD Ayraç. Konteyner,vagon vb. taşıma kaplarında malların
birbirinden ayrı taşınmasına yarayan separatör.
BULL RINGS Taşınan malı sağlamlaştırmak ve kaymasının engellemek
için konteynerin tabanına yerleştirilen parçalar.
BUNKER CHARGE Yakıt ayarlama faktörü. bkz.BAF
BUNKERS Gemi yakıtı.
C&F "Cost and Freight" için kısaltma.Kargo satış
terimi olarak "Navlun ve Maliyet". Satıcının malın maliyetini ve varış
limanına kadar taşıma masraflarını üstlendiği satış türü.INCOTERMS terimlerini belirleyen
Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) 1 Temmuz 1990 tarihinde bu satış terimini "CFR"
olarak değiştirmiştir.
CABOTAGE Kabotaj.Aynı ülkenin limanları arasındaki deniz ve suyolu
taşımacılığına verilen ad.Türkiye dahil birçok ülke kıyı taşımacılığını belli bayraklı
gemiler tarafında yürütülmesi için kanuni kısıtlamalara gitmiştir.
CAF "Currency Adjustment Factor" için kısaltma.Döviz
ayarlama faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt fiyatlarından korumak
için kullanılır.
CAPTAIN'S PROTEST Kötü hava veya benzeri koşullar nedeniyle kaptan
tarafından tutulan zabıt.İlk limanda tescil ettirilir.Genellikle yolculuk sırasında
kargonun uğradığı zararlardan ötürü gemi sahibi veya işletmecisini sorumluluktan
korumak için düzenlenir."Sea Protest" olarak da bilinir.
CAR POOLING Taşıyıcının ve taşıtıcının merkezi bir otorite aracılığıyla
özel kişilere ait kara/demiryolu taşıma aracını kullanması.
CAR SEAL Araç mührü.Konteyner,vagon vb. taşıma kaplarının kapılarına
konulan metal veya kuşun mühür.Mühür genellikle kayıt için numaralandırılır.
CARFLOAT Limanlarda yük aktarımı için kullanılan raylı sistem.
CARGO Yük.
CARGO MANIFEST Yük Manifestosu/Özet Beyanı.Belirli bir seferde
taşınan yükün göndericisi ve alıcısı ile eşyanın cinsi ve miktarını gösteren liste.
CARGO NOS "Cargo Not Otherwise Specified" için kısaltma.Yük
taşıma tarifelerinde belirtilen mal kalemleri arasında belirtilmeyen yükler için
uygulanabilir tarife ücreti.
CARGO PREFERENCE Ülke araçlarıyla taşınması gereken yük.Genellikle
kamuya ait mallar bu kapsama girer.
CARGO TONNAGE Yük tonajı.Malın tarifeye tabi tutulan ağırlığı.
CARLOAD RATE Araç yükü fiyatı.
CARNET Karne.Bir malın uluslar arası sınırları geçmesi için gümrük
tarafından düzenlenen evrak.
CARRIER Taşıyıcı.Bir taşıma kontratı gereği taşımanın kara,hava,deniz,demiryolu,iç
suyolu veya kombine olarak gerçekleştirilmesi sorumluluğunu üstlenen kişi yada kuruluş.
CARRIER CERTIFICATE Taşıyıcı Sertifikası.Gümrüklerden malı çekmek
için gümrük yetkilileri tarafından taşıyıcıdan istenen vesika.
CARTAGE İç taşıma.Aynı ülkenin şehirleri arasında yapılan karayolu
veya demiryolu taşıması.
CARTMENT Gümrüklü taşıma evrakı.Aynı gümrüğün yetki sahasıda gümrük
kontrolünde bir yerden (gümrüklü antrepodan) bir diğerine taşıma yapmak için verilen
belge.
CASH AGAINST DOCUMENT'S(CAD) Evrak karşılığı ödeme.Alıcının satıcı
adına hareket eden acenteye mal evrakını teslimine karşılık yaptığı nakit ödeme.
CASH IN ADVANCE (CIA) Ön ödeme.Alıcının satıcıya malın yüklenmesi
için yaptığı ön ödeme.Genellikle sipariş üzerine yapılan makine ve aksamı için bu
yola başvurulur.
CASH WITH ORDER (CWO) Sipariş verildiğinde ödeme.
CBM "Cubic Meter" için kısaltma.CM olarak da kısaltılır.Metreküp.
CE (CONSUMPTION ENTRY) ABD'ye ithal edilen malların deklarasyonu
için kullanılan evrak.
CELLS Hücre sistemi.Konteyner gemilerinde konteynerlerin üst üste
konduğu istiflenme biçimi.
CENTER OF GRAVITY Taşıma araçların yada konteynerin ağırlık merkezi.
CERTIFICATE Şahadetname,sertifika.Gümrük veya diğer sorumlu kurumun
taşıyıcıya tanıdığı izni gösteren belge.
CERTIFICATE OF ORIGIN Menşe şahadetnamesi.Uluslararası ticarette
malın çıkış ülkesini gösteren belge.
CFR "Cost and Freight" için kısaltma.Mal bedeli ve navlun.Varış
limanı olarak belirtilmek suretiyle malın belirtilen varış limanına kadar taşınması
için gerekli olan masrafları ve navlun ücretini satıcının ödemesi demektir.Ancak,bu
satış şeklinde malın kaybolma ya da zedelenme riski ve buna bağlı olarak meydana
gelen tüm masraflar,mallar yükleme limanından geminin bordasına geçtikten sonra
satıcıdan alıcıya geçer.CFR terimi,malların ihraç işlemlerinin satıcı tarafından
yapılmasını gerektirir.
CFS "Container Freight Station" için kısaltma.Konteyner
nakil istasyonu.Konteyner yüklerinin boşaltılıp yeniden yüklendiği yer.Genellikle
eksik konteyner yüklerinin tamamlandığı,aynı alıcı/konsiyeye gidecek yüklerin konsolidasyonun
yapıldığı yer.
CHARTER PARTY Gemi kira kontratı.Sözleşmenin süresi,navlun ücreti
ve seferde uğranılacak limanlar gibi bilgileri düzenler.
CHASSIS Şasi.Hareket halinde konteyneri güvenlik altına alan tekerlekli
ve konteyner kilitli düzenek.
CHOCK Yükün devrilmesini engelleyen metal ya da ağaç konstrüksiyon.
CI "Cost and Insurance" için kısaltma."Maliyet ve
sigorta". Malın maliyetini,deniz sigortasını ve navlun dışındaki tüm taşıma
ücretlerini kapsayan satış anlaşması.
CIF "Cost,Insurance and Freight" için kısaltma.Bu satış
türünde satıcı CFR terimindeki yükümlülüklere aynen sahiptir ama aynı zamanda taşıma
boyunca malların kaybolması ya da zedelenmesi riskine karşı denizcilik sigortası
sağlama zorunluluğu vardır.Satıcı,sigorta kontratı yapar ve primini öder.CIF,satıcı
tarafından ihraç çıkış işlemlerinin yapılmasını gerektirir.
CIF&C "Cost,Insurance,Freight & Commission" için
kısaltma."Maliyet,sigorta,navlun ve komisyon". Satıcının malın maliyeti,navlun
ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra komisyonları da karşıladığı satış anlaşmasıdır.
CIF&E "Cost,Insurance,Freight & Exchange" için
kısaltma."Maliyet,sigorta,navlun ve kambiyo". Satıcının malın maliyeti,navlun
ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra kambiyo masraflarını da üstlendiği satış
anlaşmasıdır.
CIFCI "Cost,Insurance,Freight,Collection And Interest"
için kısaltma."Maliyet,sigorta,navlun,teslimat ve faiz". Satıcının malın
maliyeti,navlun ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra teslimat ve faiz giderlerini
de üstlendiği satış anlaşmasıdır.
CIP "Carriage and Insurance Paid to" için kısaltma.Satıcının
CPT altında aynı yükümlülüklere sahip olduğu anlamına gelen satış terimidir.Ancak
bunlara ek olarak malların taşınma riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlamasını
gerektirir.Satıcı sigorta kontratı yapar ve primini öder.Satıcı ayrıca alıcıya CIP
teriminde sadece en düşük seviyede sigorta kapsamını sağlamakla yükümlüdür.CIP;satıcı
tarafından ihraç çıkışlı işlemlerinin yapılmasını gerektirir.
CKD "Completely Knocked Down" için kısaltma.Özel bir
taşımaya tabi tutulacak tipteki araç,ekipman ve cihazların parçalarına ayrılarak
taşınması.
CL "Carload" ve "Containerload" için kısaltma.Konteyner
yükü.
CLAIM Taşıma sırasında zarar gören veya eksik çıkan malların ödenmesi
için taşıyıcıya yapılan tazminat talebi.
CLASSIFICATION Sınıflandırma.Bir konşimentoda ayrıntılı olarak
belirtilen mal kalemlerini ortaya koyan gümrük veya başka yetkili kurumlar tarafından
geliştirilen listeler.
CLASSIFICATION RATING Sınıflandırma altına alınmış mal kalemlerine
uygulanabilecek fiyatlandırma.
CLASSIFICATION YARD Yük treni katarının oluşturulduğu alan.
CLAYTON ACT ABD'nin 1914 tarihli fiyat ayrıcılığını yasadışı kılan
anti-tekel yasası.
CLEAN BILL OF LADING Taşıyıcı tarafından düzenlenen ve malın taşıyıcı
tarafından teslim aldığında zarar görmemiş ve eksiksiz olduğunu gösteren konşimento.Aksi
bir durum belirtilmediği sürece konşimento "cleaned" yani "temiz"
olarak kabul edilir.
CLEANING IN TRANSIT Malın çıkış ile varış noktaları arasında bir
yerde durdurularak temizlenmesi,ayıklanması ve/veya yeniden ambalajlanması.
CLEARANCE 1.Gümrükleme 2.Aracın köprü veya tünel gibi geçiş limitli
yerlerden rahatlıkla geçebilecek şekilde yüklenmesi.
CLEAT Yükün dayanıklılığını arttırmak için içine monte edilen demir
yada ahşap şeritler.
CLECAT Avrupa Forwarder,Gümrük Acenteleri ve Lojistik Birliği.1958
yılında kurulmuş,Avrupa ülkelerinde freight forwarder,gümrük acenteliği ve lojistik
firmalarını temsil eden dernek ve federasyonların üyesi bulunduğu,AB Komisyonu nezdinde
danışmanlık statüsüne sahip taşımacılık organizasyonu.
CLIP-ON İzole edilmiş konteynere takılabilen soğutma ekipmanı.
COASTWISE Sahil boyunca yapılan deniz taşımacılığı.
COD "Collect (cash) on Delivery" için kısaltma.Teslimde
ödemeli satış şekli.
COFC "Container On Flat Car" için kısaltma.Demiryolu
taşımacılığında "Düz vagonla taşınan konteyner" anlamında kullanılan kısaltma.
COGSA "Carriage of Goods by Sea Act" için kısaltma.ABD'de
denizyolu taşımacılığında taşıyıcının konşimentodan doğan sorumluluklarını düzenleyen
1936 tarihli kanun.
COLLECTING BANK Havale edilen banka.Satıcının bankasının acentesi
konumunda olan ve mal ve konşimento üzerinde hiçbir sorumluluk üstlenmeyen banka.
COLLECTION Satıcı tarafından kesilen,genellikle diğer taşıma evrakının
eklendiği,ödemenin şekli için talimatları içeren çek/draft.
COMBINATION EXPORT MANAGER Birbirinin rakibi olmayan birden fazla
üreticinin malını ihraç eden firma.
COMBINATION PASSENGER AND CARGO SHIPS Kombine yolcu ve kargo gemisi.13
veya daha fazla yolcu kapasiteli gemilerdir.
COMBINATION RATE 2 ya da daha fazla faktörden oluşan oran,ücret.
COMMERCIAL INVOICE Ticari fatura.İhracatçıyla ithalatçı arasında
tüm işlemlerin kaydedildiği,taşınan mal için düzenlenen evraklara temel teşkil eden
fatura.
COMMODITY Yük.Taşınan mal.
COMMODITY RATE Belirli yük kalemleri için uygulanan taşıma ücretini
gösteren basılı tarife.
COMMON CARRIER Taşıyıcı,nakliyeci.Basılı tarifeler üzerinden mal
taşımacılığı yapan kişi ya da firma.
COMMON LAW Örf ve adete dayanan,yazılı olmayan hukuk.
CONCEALED DAMAGE Gizli hasar.İlk tetkikinde veya malın ambalajı
açılmadan fark edilemeyecek hasar.
CONFERENCE Aynı rotada hizmet veren armatör ve gemi sahiplerinin
kurduğu ortak kural ve tarifeleri bulunan birlik.
CONFIRMED LETTER OF CREDIT Teyitli kredi mektubu,Akreditif.Yabancı
banka tarafından düzenlenen,yerel banka tarafından onaylanan kredi mektubu.Teyitli
kredi mektubuna sahip ihracatçı,yabancı alıcı veya bankasının kusuru bulunsa bile
ödeme alma garantisine sahiptir.
CONFIRMING BANK Onaylayan/keşideci banka.Bir başka bankanın kredi
mektubunu teyit eden ve kredi mektubunda belirtilen evrakın tesliminde ödeme yapmayı
kabul eden banka.
CONNECTING CARRIER İki taşıyıcı arasında bağlantı kuran taşıyıcı
firma.
CONSIGNEE Alıcı,konsiye.Taşıma evraklarında,taşınan malları teslim
almakla yetkili kılınan kişi yada firma.
CONSIGNEE MARK Alıcı sembolü.Tanımlama için paketlerin üzerine
konan,genellikle üçgen,daire,kare vb. şekillerle boşaltma limanını belirten harflerin
bulunduğu semboller.
CONSIGNMENT (1) Taşınmak üzere bir aracının belirttiği yere gönderilen,ancak
hala üreticinin hak sahibi olduğu mal. (2) Malı alıcısına/konsinyeye ulaştırmak
için yüklemek.
CONSIGNOR Konşimentoda malın göndericisi olarak belirtilen kişi.
CONSOLIDATION Aynı sevkıyata gidecek farklı kaynaklardan yüklerin
birleştirilmesi.
CONSOLIDATOR Konsolide eden,konsolidasyon hizmeti veren kişi yada
firma.
CONSTRUCTION DIFFERENTIAL SUBSIDY Yapım ücret farkı sübvansiyonu.
CONSUL Konsolos.
CONSULAR DECLERATION Gönderilen ülkenin konsolosu tarafından onaylanan
yük detayları.
CONSULAR INVOICE Bazı ülkeler tarafından istenen,bir konsolosluk
yetkilisi tarafından imzalanan belge.Genellikle malı ithal eden ülkenin gümrüğü
tarafından malın değeri,cinsi ve özelliklerinin tespiti için istenir.
CONSULAR VISA Gönderilen ülkenin konsolosu tarafından evraklara
eklenen imza yada mühür.
CONSUMPTION ENTRY (CE) ABD'ye ithal edilen malların deklarasyonu.
CONTAINER Konteyner.Çeşitli boy,genişlik ve yükseklikte,soğutmalı,havalandırmalı,üstü
açık,dökme yük için vb. tipleri bulunan;gemi,uçak,tren ve kamyonla taşınabilen taşıma
kabı.
CONTAINER BOOKING Konteyner rezervasyonu.Konteyner taşımacılığı
yapan gemi hatlarında konteyner için yer rezervasyonu yaptırmak.
CONTAINER LOAD Konteyneri doldurmaya yeterli yük.
CONTAINER MANIFEST Konteyner manifestosu.Konteyner içindeki mal
ve yükleme bilgilerini içeren evrak.
CONTAINER POLL Firmalar arasında konteynerlerin ortak kullanıma
açılması sözleşmesi.
CONTAINER TERMINAL Konteyner terminali.Dolu veya boş konteynerlerin
istifleme,yükleme,boşaltma,tamir ve bakımının yapıldığı kara,deniz,demiryolu bağlantıları
bulunan alan.
CONTAINER YARD (CY) Konteyner alanı.Yüklü veya boş konteynerlerin
elleçlendiği,yüklendiği,boşaltıldığı,depolandığı alan.
CONTAINERIZABLE CARGO Konteynerde boşluk bırakmayan ,yer kaybına
yol açmayan ekonomik yük.
CONTAINERIZATION Değişik taşıma modları için genel veya özel amaçlı
kargonun konteynere yüklenmesi.
CONTRABAND Yasak kargo.
CONTRACT Sözleşme,kontrat.İki yada daha fazla tarafın bir yükümlülüğü
belirli bir değerde belirli bir süre içinde yerine getirmek üzerinde vardıkları
yasal yazılı anlaşma.
CONTRACT CARRIER Sözleşmeli taşıyıcı.Bir sözleşme dahilinde mal
yada yolcu taşımacılığı yapan kişi yada kuruluş.
CONTROLLED ATMOSPHERE Gazların karışımını kontrol eden bilgisayar
kontrollü taşımacılık sistemi.
CORNER POSTS Konteynerin köşelerinde bulunan ve konteynerlerin
taşıma aracının üzerine yerleştirilmesi veya taşıma aracından alınmasını kolaylaştıran
dikey çerçeveler.
CORRESPONDANT BANK Muhabir banka.Yurtdışı bankanın işini idare
eden yerel banka.
COST,INSURANCE AND FREIGHT (CIF) Navlun,sigorta,maliyet. Bkz.CIF
COUNTERVAILING DUTY Yerel ihracatı desteklemek için yabancı ithalatçıya
uygulanan vergi.
CPT "Carriage Paid To" için kısaltma.Taşıma ücreti ödenmiş
olarak-varış yeri belirtilmek suretiyle malların gidecek yere taşınması için nakliye
ücretinin satıcı tarafından ödenmesi anlamına gelir.Malların taşıyıcıya aktarılmasından
sonra mallarla ilgili kaybetme yada zedelenme riski,ayrıca bu teslim işleminden
sonra meydana gelebilecek her türlü ek masraf alıcı tarafından ödenir.Eğer malların
varış yerine ulaştırılması için başka taşıyıcılar kullanılıyorsa,malların bunlardan
ilk taşıyıcıya aktarılmasıyla riskte bu taşımacıya geçer.CPT,satıcı tarafından ihraç
çıkış işlemlerinin yapılmasını gerektirir.
CROSS MEMBER Konteynerin altına monte edilen,konteyneri sağlamlaştıran
çapraz konstrüksiyon.
CU "Cubic " için kısaltma.Metrik sistemde "Küp"
ün kısaltması.
CUBE OUT Bir konteynerin hacminin yasal ağırlık limitlerinin altında
dolması.
CUBE FOOT 1,728 inç..büyüklüğündeki hacim ölçüsü."Ayak Küp"
olarak da bilinir.
CUSTOMHOUSE Gümrük Ofisi.
CUSTOMHOUSE BROKER Gümrük komisyoncusu.Müşterisi adına gümrük işlemlerini
gerçekleştirmek için yetkili kılınan yasal aracı.
CUSTOMS Gümrük.
CUSTOMS BONDED WAREHOUSE Gümrüklü antrepo.Gümrüklenecek malların
konulmasına izin verilen depo alanı.
CUSTOM ENTRY Gümrük girişi.Tüm ülkelerde ithalatçılardan ülke sınırı
dahiline girişine izin verebilecekleri mallar için bir beyanda bulunması ve ithal
malın gümrük vergilerini ödemesi istenir.İthalatçı gümrük beyanının taşıyıcının
manifestosuyla (özet beyan) aynı olması malın kanunlara uygun biçimde ithal edildiğini
gösterir.
CUSTOM INVOICE Gümrük faturası.Ticari fatura,menşe şahadetnamesi
ve kıymet sertifikasındaki tüm verileri içeren form.Sadece birkaç ülkede istenir
ve satıcının ticari faturası işlevini görür.
CUSTOM OF THE PORT Liman Teamülü.Malın gönderildiği ülke limanlarındaki
taşıma masraflarını etkileyen yerel kurallar ve pratikleri belirtir.
CUT-OFF TIME Tren veya geminin kalkışından önce yüklerin terminale
son teslim tarihi ve saati.
CWT 100 pound biriminde ağırlık ölçüsü.
CY Bkz."Container Yard".
D&H "Dangerous & Hazardeous" için kısaltma.Tehlikeli
ve taşınması özen ve dikkat isteyen kargo.
DAF "Delivered At Frontier" için kısaltma.Varış yeri
belirtilmek suretiyle sınırda teslim.Belirtilen yerde malların gümrük çıkış işlemleri
tamamlanmış olarak sınırda,ancak bitişik ülkenin gümrük sınırından önceki belirlenen
yerde ve noktada teslime hazır hale getirilmesiyle satıcının yükümlülüklerinin sona
ermesi anlamına gelmektedir.
D.O.T. "Department of Transport" için kısaltma.ABD Ulaştırma
(Taşımacılık) Bakanlığı.
DDC "Destination Delivery Charge"için kısaltma.Varışta
teslim masrafı.Konteyner büyüklüğüne bağlı olarak birçok kargo tarifesine uygulanan
masraftır.Bu masraf tali masraf olarak temel deniz navlununa eklenir.Gemiden vinç
boşaltmaları,terminal içindeki ağır kamyon taşımaları ve terminal operasyonları
için kapı ücreti dahildir.
DDP "Delivered Duty Paid" için kısaltma.Malların ithalatçı
gümrük resmi ödenmiş olarak teslime varış yeri belirtilmek suretiyle malların ithalatçı
ülkede belirlenen yerde hazır bulundurulmasıyla,satıcının teslim yükümlülüğünde
yerine getirilmiş olacağını ifade eder.Satıcı malların giriş işlemleri tamamlanmış
olarak tesliminde,gümrük resmi dahil olmak üzere vergiler ve öteki ücretlendirmeleriyle
birlikte bütün risk ve masrafları üstlenir.EXW satıcı için en az sorumluluk ifade
ederken,DDP en fazlasını ifade eder.
DDU "Delivered Duty Unpaid" için kısaltma.Gümrük resmi
ödenmeden teslim malların ithalatçı ülkede belirlenen yerde hazır bulundurulmasıyla,satıcının
teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olacağını ifade eder.Satıcı,buraya kadar getirilirken
malların masraf ve risklerinden (gümrük resmi,vergiler ve diğer ödenebilir ithalat
ücretleri dışında) sorumludur.Alıcı,oluşabilecek herhangi artı masrafları ve gümrük
çıkış işlemlerinde yetersizlikten dolayı oluşacak riskleri üstlenir.
DEADWEIGHT Bir geminin kargo,kuru ve likit yük toplam ton taşıma
kapasitesini ifade eder.Geminin deadweight kapasitesi yüklüyken "yük çizgisine
"batıncaya kadar aldığı su miktarından boşken aldığı su miktarının ton cinsinden
farkı olarak hesaplanır.
DEADWEIGHT CARGO Gemi yükleme birimi.40 fit alana istiflenebilen
kargonun ton ağırlığını ifade eder.
DECONSOLIDATION POINT Dağınık veya konteynere yerleştirilmemiş
kargonun teslimat için yeniden yüklendiği yer.
DEFICIT WEIGHT Eksik tonaj.Olması gerekenden eksik ağırlık.
DELIVERY INSTRUCTIONS Teslim talimatları.Belirtilen adresten malın
alınıp dağıtım iskelesine teslim talimatı.Genellikle bu tip talimatlar ihracatçı
tarafından kara taşımacılığı operatörüne veya kara taşımacılığını tümleyen demiryolu
taşıma operatörüne verilir."Shipping Deliver Order" (Yükleme Teslim Talimatı)
olarak da bilinir.
DEMDES "Demurrage/Despatch" için kısaltma.Malın gemiden
yüklemenin veya boşaltmasının öngörülenden daha hızlı veya daha yavaş gerçekleştirilmesinde
ödenen para.
DENSITY Yoğunluk.Beher metreküp veya başka hacim birimi başına
yük ağırlığı.
DEPOT,CONTAINER Konteyner Deposu.Boş konteynerlerin alınıp bırakıldığı
boş alan.
DEQ "Delivered Ex Quay,(Duty Paid)" için kısaltma.Rıhtımda
teslim.Varış limanı belirtilmelidir.Malların gümrük giriş işlemleri tamamlanmış
olarak,ismi geçen uygun rıhtımın üzerindeki limanda,DDU'nun yerine getirilmesi manasına
gelir.Satıcının malların teslimine kadar olan gümrük resimlerini,vergilerini ve
diğer ücretleri de içeren tüm masraf ve riskleri taşıması gerekir.
DES "Delivered Ex Shıp" için kısaltma.Gemide teslim.Varış
limanı belirtilmek suretiyle malları gümrük işlemleri tamamlanmadan,gemi üzerinde
teslim yükümlülüğünü yerine getirmesidir.Satıcı,belirlenmiş limana gelene kadar
geçen sürede mallara gelebilecek riskleri ve masrafları karşılamak zorundadır.
DESTINATION Varış yeri,istikamet,destinasyon.Taşıyıcının malı alıcı
veya acentesine teslim edeceği yer.
DETENTION 1.Verilen müsait zaman dışına taşarak taşıyıcının ekipmanının
gecikmesine sebep olan gönderici veya alıcıya verilen para cezasıdır.Demurraj yüke,detention
ise ekipmana uygulanır. 2.Aracın ve yükün çeşitli nedenlerle devlet tarafından alıkonulması.
DEVANNING Konteynerin yada kargo vanının boşaltılması.
DF CAR "Damage-free Car" için kısaltma.Hasara karşı özel
ekipmana sahip yük vagonu.
DISCREPANCY LETTER OF CREDIT İhtilaflı kredi mektubu/akreditif.Sunulan
dökümanlar Kredi Mektubunun gerekliliklerine uygun olmadığı taktirde "ihtilaflı"
olarak muamele görür.Bankalar ihtilaflı akreditiflerle muamele gerçekleştiremezler.Durumu
alıcı veya satıcıya bildirip talimat beklerler.
DISPLACEMENT Geminin ağırlığı.Geminin taşırdığı suyun metreküpünün
deniz suyunun ortalama yoğunluğu olan 1,025 ton/m.'e bölünmesiyle hesaplanır.
DIVERSION Transit halindeki malın veya tüm geminin rotasındaki
değişiklik.
DIVISION Taşıyıcının ortak yüklemelerden elde edilen geliri bölüşme
uygulaması.
DOCK Rıhtım.Kara taşımacılığında bir endüstriyel bölge veya taşıyıcı
terminalindeki yükleme ve boşaltma platformu.
DOCK RECEIPT Rıhtım irsaliyesi.Malın teslim alındığına dair belge.Çoğunlukla
deniz konşimentosunun hazırlanmasında kullanılır.
DOCUMENTS AGAINTS ACCEPTANCE (D/A) Alıcının ödemeyi yapması halinde
evrakın teslimine ilişkin bankaya verdiği talimattır.
DOLLY Konteynerin ön tarafını destekleyen tekerlek seti.Konteyner
bir çekiciye bağlı olmadığı zaman kullanılır.
DOOR TO DOOR Kapıdan kapıya taşıma.Eşyanın göndericiden alıcıya
kadar tüm taşıma işlemlerinin gerçekleştirilmesi.Evden eve nakliye olarak da bilinir.
DRAFT Bir tarafın,(drawer-keşideci) bir başka tarafı (drawee-muhatap)
yazılı olarak gönderdiği,muhatabın belirli bir tarihte belirli miktarda ödeme yapması
yönünde koşulsuz talimatıdır.
DRAFT,BANK Bir satıcının alıcıya genellikle bir banka aracılığıyla
gönderdiği çek,poliçe ya da senet.
DRAFT,CLEAN Hiçbir evrakın ekli olmadığı çek,poliçe yada senet.
DRAFT,DATE Kabul tarihine bakılmadan belirli bir tarihte vadesi
dolan çek,poliçe ya da senet.
DRAFT,DISCOUNTED Bir kredi mektubu altındaki kabul edilmiş ve bir
banka tarafından iskontolu olarak satın alınmış vadeli çek,poliçe ya da senet.
DRAFT,SIGHT Talep edildiğinde vesaik karşılığı ödenebilen çek,poliçe
ya da senet.
DRAFT,TIME Vesaik karşılığında veya kabulü rücuundan sonra belirli
bir tarihte vadesi dolan çek,poliçe ya da senet.
DRAWBAG Bir ithalat harcının kısmi geri ödemesidir.Geri ödemeler
genellikle yapılır çünkü mallar harcın tahsil edildiği ülkeden yeniden ihraç edilir.
DRAWEE Muhatap.Bir draft'ı düzenleyen kişi ya da firmadır.Bu nedenle
ödemeyi alan taraftır.
DRAYAGE Ağır yük taşıtı ya da kamyonla yapılan yerel taşımalar
için alınan ücret."Cartage" ile aynı anlamı taşımaktadır.
DRSF "Destination Rail Freight Station" için kısaltma."Varış
yeri demiryolu yük taşıma istasyonu".
DRY CARGO Sıvı olmayan kargo.Genellikle ısı kontrolü gerekmez.
DRY -BULK CONTAINER Kuru dökme yük konteyneri.Küçük taneli,toz
ve katı akışkan malları dökme halinde taşımak için yapılmış konteyner.Özel bir şasi
veya platforma sahiptir.
DUMPING İndirim,fiyat kırma.Bir malı bir ülkenin ortalama piyasa fiyatının altında ithal etmeye çalışmaktır.Genellikle ihracatçı ülkenin sübvansiyonu vardır.
E.C.M.C.A. "Eastern Central Motor Carriers Association"
için kısaltma.ABD Doğu Yakası Motorlu Taşıyıcılar Birliği.
E.W.I.B. "Eastern Weighing and Inspection Bureau" için
kısaltma.ABD Doğu Yakası Ağırlık Ölçüm ve Muayene Merkezi.
EDGE PROTECTOR Kasa,koli,kutu vb.taşıma kaplarında metal şeritlerin
malın ambalajına zarar vermesini engelleyen üçgen şeklinde koruyucu.
EDI "Electronic Data Interface" için kısaltma.Elektronik
Veri Değişimi (E.V.D.).Bilgisayar sistemleri arasında ticari bilgi akışını güvenli
biçimde sağlayan veri değişim sistemi.
EDIFACT "United Nations Electronic Data Interchange for Adminstration,Commerce
and Transport"için kısaltma.Yönetim,ticaret ve taşımacılık için elektronik
bilgi alışverişi standartlarını belirleyen kuruluş.Birleşmiş Milletler tarafından
desteklenmiş,geliştirilmiş,Türkiye Gümrüklerinde de uygulanan ticari elektronik
ileti sistemi.UN/EDİFACT olarak da bilinmektedir.
ELEVATING Tahıl ürünlerinde tahıl asansörleri ile taşınması hizmetine
biçilen değer.
ELKINS ACT ABD Kongresi'nin 1903 yılında çıkardığı,yapılan muhasebe
uygulamalarında belli standartlar getiren ve yanlış uygulamalara ceza sistemi uygulayan
kanun.
EMBARGO Ambargo.Bir ülkenin belirli bir ülkeden çıkan tüm mallara
ya da menşeine bakmadan belirli malın taşınmasına getirilen yasak.
EMINENT DOMAIN Kamulaştırma.Devletin kamu yararına özel mülkiyete
ait mallara makul bir tazminatla el koyması.
EMPTY REPO Boş konteynerin taşınması ve bu taşımaya ilişkin kontrat.
ENDORSEMENT Ciro.Çek/bono/konşimento gibi kıymetli evrakın arkasına
atılan imza.Ciro,kıymetli evraka konu olan değerin hamiline devredildiğini gösterir.
ENTRY Giriş evrakları.İthal edilen malın ülke içi pazarlara girişinden
önce gümrük işlemlerinin gerçekleştirilmesi için gümrük tarafından istenen belgeler.
EQUALIZATION Yükleyici ya da alıcıya,kargoyu konşimento üzerinde
belirlenen noktadan farklı bir yerden teslim almak için verilen resmi izin.
EQUIPMENT INTERCHANGE RECEIPT (EIR) Ekipman değişim belgesi.Konteynerin
bir taşıyıcıdan diğerine veya bir terminalden diğerine taşınması için istenen evrak.
ETA "Estimated Time of Arrival" için kısaltma.Tahmini
varış zamanı.
ETHYLENE Etilen.Birçok meyve ve sebze tarafından salgılanan,olgunlaşmayı
hızlandıran gaz.Bazı ülkeler kullanımına sınırlamalar getirmektedir.
EX-"FROM" Satış terimi olarak"Bir yerden"."Ex"
ya da "From" ibaresi malın çıkış noktasındaki satış değerini belirtir.Örn:"ex
Factory" malın fabrika çıkış fiyatını belirtir."Ex Dock" ise malın
çıkış limanındaki fiyatını ifade eder.
EX DEC "Shipper's Export Declaration" anlamında bir terim.Göndericinin
İhracat Beyannamesi.
EXCEPTION İstisnalar.Taşıyıcının kendi terminalinde veya yükleme
limanında malı teslim aldığında görünür zarar veya kayıpları konşimento üzerine
not etmesi.
EXIM BANK "Export-Import Bank" için kısaltma.İthalat
ve ihracatı teşvik etmek için kurulan,ihracatçıya kredi garantisi ve verdiği ihracat
kredilerine geri ödeme sigortası sağlayan kamu bankası.
EXPIRY DATE Vade sonu.Kredi mektubu,çek,bono,akreditif,tarife vb.için
son geçerlilik tarihi.
EXPORT İhracat,Dışsatım.Belirli bir ülkede üretilmiş,yeniden işlenmiş
malların üçüncü ülkelere satılması.
EXPORT DECLERATION İhracat Beyannamesi.Malların yabancı sevkinden
önce devlet tarafından istenen belge.
EXPORT LICENCE İhracat izin belgesi.Sahibine belirtilen malların,belirtilen
yöne ihracatı gerçekleşmesine izin veren belge.
EXPORT RATE Yerel limandan yabancı ülkeye gönderilen yük için uygulanan
fiyat.
EXW "Ex Works" için kısaltma.İş yerinde teslim.Satıcı tarafından,satıcının kendi kuruluşunda (fabrika,depo vb.)alıcı için malları hazır hale getirmesiyle satıcının yükümlülüklerinin sona ermesi demektir.Aksi bir hüküm bulunmuyorsa satıcı,malları alıcı tarafından sağlanan araca yüklemek ya da gümrük çıkış işlemlerini yerine getirmek zorunda değildir.Malların satıcının kuruluşundan alınarak istenilen yere götürülmesiyle ilgili bütün masraf ve riskleri alıcıya aittir.Bu terim,satıcı açısından asgari yükümlülük içeren bir nitelik taşır.
F.D.A. "Food and Drug Administration" için kısaltma.ABD
Gıda ve İlaç İdaresi.
FACTOR Faktör.Satış alacaklarını hesaplamakta kullanılan oran.
FAF "Fuel Adjustement Factor" için kısaltma.Bkz.BAF
FAK "Freight All Kinds" için kısaltma.Genel kargo.Farklı
alıcıların mallarının karma şekilde bulunduğu tam yüklenmiş konteyneri ifade eder.
FALSE BILLING Yükleme evrakında ağırlık veya navlunun yanlış beyan
edilmesi.
FAS "Free Alongside Ship" için kısaltma.Geminin Bordasında
Teslim.Belirlenen yükleme limanında malların gemi doğrultusunda rıhtım ya da mavnaya
yerleştirilmesiyle satıcının teslim yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelir.Bu
andan itibaren mallarla ilişkin herhangi bir kaybolma ya da hasar ile tüm masraf
ve riskler alıcı tarafından üstlenilir.
FCA "Free Carrier" için kısaltma.Taşıyıcıya masrafsız.Malların
ihracat işlemleri tamamlanmış olarak alıcı tarafından belirtilen yerde,onun tarafından
belirtilen taşıyıcıya teslim edilmesiyle birlikte,satıcının yükümlülüğünün de yerine
getirilmiş olması anlamına gelir.Eğer alıcı tarafından teslim için belirli bir nokta
belirtilmemişse,bu durumda satıcı,daha önce sınırları belirlenmemiş bir alan içinde
veya yerde malları taşıyıcıya devredeceği noktayı kendisi seçebilir.
FCL "Full Container Load" için kısaltma.Tek bir müşteri
tarafından doldurulan konteyner.
FD "Free Discharge" için kısaltma.Serbest tahliye.
FEEDER SERVICE Uzak mesafelere gidecek olan kargonun yerel limanlardan
merkezi aktarma limanına tahliyesi hizmeti.
FEEDER VESSEL Aktarma servisleri için kullanılan küçük kapasiteli
kısa mesafe gemileri.
FEU "Forty-Foot Equivalent Units" için kısaltma.40 feet
boyundaki konteyner standardı.20 feetlik konteyner TEU olarak adlandırılır.2 TEU
1 FEU'ya eşittir.
FIATA "Federastion International des Associations de Trasitaires
et Assimillés" için kısaltma.Uluslararası Freight Forwarder Dernekleri Federasyonu.Merkezi
Zürih'te bulunan,93 ulusal taşımacılık,freight forwarder,gümrük acenteleri ve lojistik
dernek ve federasyonun üye bulunduğu birlik.
FIFTH WHEEL Kamyonun çekicisini şasiye bağlayan ve kilitleyen yarım
daire şeklinde çelik parça.
FIO "Free In and Out"için kısaltma.Gemiden ve gemiye
yükleme ya da boşaltma için gereken liman masraflarının maliyetlerin içinde olmadığını
ifade eder."Liner In and Out"un tersidir.
FIRKIN 1Varilin 1/4'üne eşit hacim ölçü birimi.
FIXED COSTS Sabit maliyetler.faaliyete bağlı olmayan masraflar.Taşımacılıkta
terminal,depo,antrepo vb.kiraları,emlak vergisi ve diğer sabit vergiler bu tür masraflardır.
FLAT CAR Tavanı ve duvarları olmayan demiryolu vagonu.
FLAT RACK/FLAT BED CONTAINER İçine yandan ve üstten mal yüklenebilen
kenar ve duvarları olmayan platform şeklindeki konteyner.
FMC (F.M.C.) "Federal Maritime Commission" için kısaltma.ABD
Ulusal Denizcilik Komisyonu.
FOB "Free on Board" için kısaltma.Gemide masrafsız.Belirtilen
yükleme limanında teslim.Satıcının malları belirtilen yükleme limanında,gemi bordasına
teslimi ile yükümlülüklerinin tamamlamış olduğunu ifade eder.Alıcı bu noktadan itibaren
malların kaybolma ve hasarı ile ilgili tüm masraf ve riskleri üstlenir.FOB,satıcı
tarafından ihraç çıkış işlemlerinin yapılmasını gerektirir.
FOB FREIGHT ALLOWED FOB satış şartlarına ek olarak alıcının malın
çıkış noktasında gemi bordasına kadar olan dahili taşımayı üstlenmesi.Bu satış türünde
satıcı dahili taşıma masrafını faturasından düşer.
FOB FREIGHT PREPAID FOB satış şartlarında malın çıkış noktasından
gemi bordasına kadar olan dahili taşımayı satıcının üstlenmesi.FOB ibaresinin yanına
dahili taşıyıcının adı ilave edilir.
FOB NAMED POINT OF EXPORTATION FOB satış şartlarında satıcının
belirtilen noktaya kadar malı teslim etme yükümlülüğünü ifade eder.
FOB VESSEL FOB satış şartlarında satıcının gerçekten gemi bordasına
kadar masrafların ve ihracat dökümanlarını hazırlama yükümlülüğünü ifade eder.
FOR "Free on Rail" için kısaltma."Demiryolunda teslim"i
ifade eden kargo satış terimi.
FORCE MAJEURE Zorunlu haller.Savaş,doğal afet,deprem vb. gibi sözleşme
taraflarının yükümlülüklerini yerine getirmelerine engel denetimleri dışındaki olayları
özetleyen ifade.
FORK LIFT Palet,kızak ve sandıkların kaldırılıp indirilesi için
kullanılan iş makinesi.
FOUL BILL OF LADING Taşıyıcı tarafından malların hasarlı yüklendiğini
gösteren konşimento."Clean Bill of Lading"in karşıtı.
FOUR-WAY PALLET Dört taraftan iş makinesinin çatallarına girebilecek
şekilde dizayn edilmiş olan palet.
FREE ASTRAY Kaybolmuş bir malın bulunarak doğru destinasyona bedelsiz
gönderilmesi.
FREE IN AND OUT (FIO) Geminin yükleme ve boşaltma masraflarının
kiracı veya yükleyici tarafından ödenmesi durumu.
FREE PARTICULAR AVERAGE (FPA) Sigortalayanın batma,yangın,çarpışma
ve karaya oturma gibi haller dışında kısmi ziyan veya hasarı ödememesi halini ifade
eden bir deniz sigorta terimi.
FREE OUT Geminin boşaltma masraflarının kiracı tarafından ödenmesi
durumu.
FREE PORT/FOREIGN TRADE ZONE Liman Serbest Bölgesi.Gümrükten muaf
malların elleçlendiği liman.
FREE TIME Serbest,ücretsiz süre.Yükleme/boşaltma ekipmanlarının
ücretsiz olarak kullanılabileceği ilave zaman.
FREE TRADE ZONE Serbest Ticaret Bölgesi.Bir ülkenin devleti tarafından
yasaklanmamış malların gümrükten muaf olarak girebileceği liman bölgesi.Bu bölgede
mallar yüklenebilir,depolanabilir,imal edilebilir ve yeniden ihraç edilebilir.
FREIGHT Navlun.Hem yük hem de tük taşıma bedelini ifade eden terim.
FREIGHT BILL Navlun faturası.
FREIGHT FORWARDER Taşıma işleri organizatörü.
FREIGHTERS Yük gemileri.Soğuk hava depolu veya ambalajlı mal gemileri;konteyner,kısmi
konteyner taşıma gemileri ve mavna taşıyıcıları.
FTL "Full Truck Load" için kısaltma.Tek başına yükleyici
ve tek bir alıcı için yüklenen kamyon.
FULL CONTAINERSHIP Kalıcı konteyner hücreli veya diğer tip kargolar için boş alanı olmayacak şekilde teçhizatlandırılmış gemilerdir.
GATEWAY Geçiş noktası.Taşımacılık hatları arasında kargonun geçiş
yaptığı nokta.
GATT "General Agreement on Tariffs and Trade" için kısaltma.Ülkeler
arasında ticaretin kolaylaştırılması ve hacmin artırılması için çok taraflı imzalanan
uluslar arası anlaşma.GATT 1994 yılında yerini Dünya Ticaret Örgütüne (WTO) bıraktı.
GBL "Government Bill of Lading" için kısaltma.Devlet
Konşimentosu.
GDSM "General Department Store Merchandise" için kısaltma.Genellikle
kitle üretimi yapan firmaların mallarının dahil olduğu yükleri ifade eden terim.Bu
ifade genellikle hizmet sözleşmelerinde kullanılır.
GENERAL CARGO SHIP Karışık yük gemileri.Ambalaj şilepleri;otomobil,canlı
hayvan,palet ve kereste taşıyıcıları bu kapsama girer.
GENERAL SET (GEN SET) Soğuk hava tertibatlı (Reefer) konteynere
monte edilen ve transit süresi içersinde soğutmayı sağlayan portatif jeneratör.
GO-DOWN Uzakdoğu'da malların depolanıp dağıtımının yapıldığı depoya
verilen ad.
GOODSNECK Konteynerin traktöre bağlanması için şasinin yükseltilmiş
tarafı.
GRI "General Rate Increase" için kısaltma.Genel fiyat
artışı.Genellikle bir konferansa üye deniz hat taşımacılarının genel taife üzerinde
yaptığı zammı ifade eder.
GROSS TONAGE (GT) Gemilerde (0,2+0,02 Log 10V) şeklinde ampirik
formülle yaklaşık olarak hesaplanan brüt ağırlık (V=Geminin toplam hacmi).
GROSS WEIGHT Brüt ağırlık.Malların,paletlerin,konteynerin,paketlerin
ve vagonların toplam ağırlığı.
GROUPAGE Grupaj,konsolidasyon.Küçük ambalajlardaki parsiyel yüklerin
büyük taşıma kaplarına aktarılarak birleştirilmesi servisi.
GVW "Gross Vehicle Weight" için kısaltma.Brüt araç ağırlığı.
HARBOR MASTER Liman Kaptanı.Bir limanda gemilerin yanaşma,manevra
ve demirleme gibi işlerine nezaret eden kişi.
HATCH Bir güverte ambar kapakları.Kargo girişlerinin yapıldığı
ambar ağzı.
HAZ MAT "Hazardeous Materials" için kısaltma.Tehlikeli
madde.
HEAVY LIFT CHARGE Bir geminin normal yükleme ekipmanlarının taşıyamayacağı
kadar ağır olan yüklerin kaldırılması için alınan ücret.
HIGH-DENSITY COMPRESSION Metreküp ağırlığı 14,5 kilogram olan standart
bir pamuk balyasının kompresyonu.Genellikle deniz yoluyla ihraç edilen pamuk yüklerinde
kullanılır.
HITCHMENT Bağlama Hizmeti.Değişik yerlerden gelen,bir göndericiden
bir alıcıya tek bir konşimento altında nakledilen malın parçalarını birleştirme
hizmeti.
HOPPER BARGE Gemi yükleme ve boşaltmalarında kullanılan dibi açılır
büyük kova biçiminde mavna.
HOUSE-TO-HOUSE Kapıdan kapıya taşımanın diğer adı.
HOUSE TO PIER Kapıdan iskeleye.Taşıyıcı gözetiminde taşıyıcı tarafından
bir konteynere yüklenen kargo.Kargo ihraç edildiğinde yabancı varış iskelesinde
boşaltılır.
HUMPING Bir hareketli demiryolu vagonunu bir katar oluşturmak amacıyla demiryolu sınıflandırma alanında hareketsiz demiryolu vagonuyla birleştirme işlemi.Vagonlar yer çekimi sayesinde bir kamburdan ya da tepecikten uygun raya taşınır.
IATA "Internatıonal Air Transport Organisation" için
kısaltma.Uluslararası Hava Taşımacılığında Yolcu ve Kargo Taşımacılığın tariflerini
ve yetkilendirilmelerini denetleyen örgüt.
I/A "Indepedent Action" için kısaltma.Konferans üyelerinden
birinin anlaşmanın genel oran ve kurallarından yola çıkarak başka bir tarife veya
kural yazma hakkıdır.
I.C.C "Internatıonal Chamber of Commerce" için kısaltma.Milletlerarası
Ticaret Odası.
I.E. "Immediate Exit" için kısaltma.ABD Gümrüklerinde
kullanılan,malların getirildiği ve hemen ABD sınırları içerisinde taşınmadan ihracat
edildiği zaman gümrükleme acil çıkış formu.
I.M.C.O. "Internatıonal Maritime Consultative Oraganization"
için kısaltma.Uluslararası Denizcilik Danışma Organizasyonu.Tüm ülkelerin katıldığı,tehlikeli
mallar,dökme yük ve genel denizcilik kuralları hakkında tavsiye kararları alan forum.
I.M.D.G. CODE "Internatıonal Maritime Dangerous Goods Code"
için kısaltma.Uluslararası Denizcilik Tehlikeli Maddeler Kodu (U.D.T.M. Kodu).IMO
tarafından yayınlanan ve tehlikeli maddelerin uluslar arası taşıma kurallarını ve
sınıflandırılmasını belirleyen kurallar.
I.S.O. "Internatıonal Standarts Organization" için kısaltma.Uluslararası
Standardizasyon Organizasyonu.Donatımdan paketlemeye,etiketleme ve evrak tanzimine
kadar her türlü konuda uluslararası standart oluşturan kuruluş.
I.T. "Immediate Transport" için kısaltma.Acil Taşımacılık.Taşıyıcı
tarafından hazırlanan,taşıma ABD liman girişinden itibaren başlayarak son varış
yerindeki gümrükleme işlemlerinin yapılmasında kullanılan belge.Taşıma son varış
yerindeki gümrükleme işlemlerini sona erdirir.Aynı zamanda Aktarma-Girişi olarak
adlandırılır.
IGLOO Hava taşımacılığında kullanılan ve uçak gövdesi şeklinde
konteyner.
IMAGE PROCESSING Görüntü işleme.Bir şirketin belgelerinden elektronik
fotoğraflar alması ve elektronik ortamda bu fotoğrafların sistemli olarak depolanması
sistemi.
IMMEDIATE EXPOTATION Acil ihracat.Bir limana gelen yabancı malın
aynı limandan gümrük vergisi ödemeden ihraç edilmesini sağlayan kayıt.
IMPORT İthalat,dışalım.Yabancı bir ülkede üretilmiş ürünün ülke
gümrük sınırları içine satılmak üzere alınması.
IMPORT LICENCE İthalat Ruhsatı.Bazı devletlerce üstlenen ve düzenlenen
malların ithalatı için gerekli evrak,lisans.
IN BOND Gümrük vergisi ödenmeden,gümrük kontrolü altında hareket
eden kargo.
INBOND LOGISTICS Tedarik Lojistiği.Ana konuları etkin güzergahın
ve programın belirlenmesi,aksam parçalarının teslim alışında zamanın programlanması,sevkıyat
hareketlerinin uydudan izlenmesi,teslim-alma noktalarında barkod doğrulaması,tedarikçi
koordinasyonu;malzeme yönetimi ve iade edilebilir konteyner kontrolü olan lojistik
yönetim alanı.
IN GATE Kapıda.Konteynerin taşıyıcıdan tren istasyonunda ya da
limanda indirildiği andaki alım-satım ya da değişim işlemleri.
IN TRANSIT Transit halde.
INCENTIVE RATE Ayrıcalıklı tarife.Yükleyici tarafından belirlenmiş
hacimden daha fazla hacim fiyat tarifesi.Normal hacmi aşan bölüm için sunulur.
INCOTERMS Milletlerarası Ticaret Odası'nın (ICC) ticari satış terimleri
için kullandığı kısaltmalar kataloğu.Satıcı ve alıcının taşıma,sigorta ve sorumluluk
masraflarının hangi noktada el değiştirdiğini açıklayan dünyaca kabul görmüş satış
şekilleri.Bu terimler en son 2000 yılında gözden geçirilmiştir.
INDEMNITY BOND Güvence bonosu.Taşıyıcıya bir zarar vermeden tutma
sorumluluğunu üstlenen anlaşma.
INFOPARTNERING Bilgi ortaklığı.Perakendeciler,toptancılar ve üreticilerin
nerede paylaşımlı "eyleme çevrilebilir bilgi"ye dayalı ortaklıklar geliştirebileceği
ve gerçek-zamanlı iletişim bağlantıları kurabileceğini gösteren etkin bir tüketici
tepkisi öğesi.
INDEPENDENT ACTION Konteyner taşımacılığında belirli bir hatta
bir taşıyıcının kartel dışına çıkarak konferans dışı daha ucuz taşıma tarifesi uygulaması.
INDEPENDENT TARIFF Bağımsız tarife.Anlaşmanın ya da konferans sisteminin
bir parçası olmayan her fiyat tarifesi.
INDUCEMENT Bir geminin önceden belirtilen rotasında olmamasına
karşılık daha sonra bu limanda o geminin uğrama masraflarını karşılayacak miktarda
yük çıkması ve bu limanın gemi güzergahına dahil edilmesi.
INHERENT VICE Ürünün iç özelliklerini belirten sigorta ve hukuk
terimi.Bazı ürünler iç özelliklerinden dolayı durdukları yerde yanabilir,bozulabilir
ve diğer ürünlere zarar verebilir.Sigorta poliçeleri bu ürünleri istisnai şartlara
bağlar.
INLAND CARRIER Ülke içi liman ve noktalara taşıma organize eden
taşıyıcı.Belirli olmayan limanlar veya noktalar arası ithalat ya da ihracat trafiğini
kontrol eden taşımacı.
INSOURCING İç kaynak kullanımı.Outshurcing'in tersidir.Kurum içinde
gerçekleştirilen hizmet.
INSPECTION CERTIFICATE Gönderilmekte olan malların kalitesini ve/veya
sayısını onaylamakta olan firma veya SGS ve Lloyd's gibi bağımsız kuruluşların verdiği
sertifika.Bu tip sertifika genellikle akreditif şartı olarak malların kalitesi hakkında
güvence için istenir.
INSTALLMENT SHIPMENTS Bütünleyici yüklemeler.Bir akreditif şartları
altında yükleme yapılmasıdır.Genellikle müsaade edilen ve verilen zaman içerisinde
yapılmalıdır.
INSULATED CONTAINER Yalıtılmış konteyner.Duvarlarından,çatısından,tabanından
ve kapısından açık hava,ısı,basınç,nem vb. değişimlerinden korumak için izole edilmiş
konteyner.
INSULATED CONTAINER TANK Yalıtılmış Tank Konteyner.Sıvı,gaz ve
kimyevi madde taşımacılığında kullanılan her türlü atmosfer olayından yalıtılmış
tank biçiminde konteyner.
INSURANCE Sigorta.
INSURANCE ALL-RISK Muafiyet sınırı olmayan veya en azda olan sigorta.bu
tip sigortalar taşıyıcıya transit sırasında meydana gelebilecek zararlara en geniş
sigorta miktarı vaat eder."All Risk" kavramı her şeyi kapsadığı şeklinde
yanlış yorumlanmamalıdır."All Risk" sigortalar iyi incelenmeli ve savaş,sel,deprem
gibi durumları kapsayıp kapsamadığı sorulmalıdır.
INSURANCE,GENERAL AVERAGE Genel Avarya Sigortası.Deniz taşımacılığında
gemide kalan kargonun güvenliği için kargonun bir kısmının bilinçli olarak zarara
uğratılması.
INSURANCE LIQUIDATIONS Hasarlı Ürün Avcıları.sevkıyat sırasında
hasar gören ve sigorta şirketlerince kayıp olarak nitelendirilen ürünleri satın
alma konusunda uzmanlaşmış tali piyasa şirketleri.
INSURANCE,PARTICULAR AVERAGE Kişisel nakillerde tehlikelere karşı
sigortalanmış mallardaki kayıp için kullanılan deniz sigortası terimi.Kısmi ortalama
alınabilir ama bunun için zararın belirli bir yüzdeden fazla olması gerekir.Bu oran
yükün değerinin genellikle %3-%5'tir.
INSURANCE WITH AVERAGE CLAUSE Eğer sigorta edilmiş kargoya olan
zarar % 3'ü veya sigorta edilen malın değerinin yarısını geçerse bu madde uygulanır.Eğer
taşıma aracı yanar,batar veya çarpışırsa tüm zarar ödenir.Deniz sigortasında ortalama
(avarage) kelimesi kısmi zarar ya da kısmi kayba denilir.
INTEGRATED LOGISTICS Bütünleşik lojistik.Tüm tedarik zincirinin
yönetim tarafından hammadde tedarikinden mamul ürünün dağıtımına kadar sistem çapında
görülmesidir.İşlevlerin tek tek ayrı ayrı olarak yönetmekten ziyade tedarik zincirini
tek bir varlık olarak oluşturan tüm işlevlerin yönetilmesi gerekir.
INTEGRATED OPERATOR Bütünleşik işletmeci.Yükün teslim alındığı
andan teslim edildiği ana kadar olan tüm hareket sürecini kontrol eden bir servis.Daha
sıkı bir programlama ve toplam kontrolün daha iyi bir hizmete götüreceği düşüncesidir."Integrated
Operators" daha çok kendi araçlarını kullanırlar.
INTERCHANGE Aktarma yeri/istasyonu.Yükün hatlar arasında bir taşıyıcıdan
diğer bir taşıyıcıya aktarılması.
INTERCHANGE POINT Yükün bir taşıyıcıdan diğer taşıyıcıya aktarıldığı
yer.
INTERCOASTAL İki sahil arasındaki deniz taşıma hizmeti.
INTERLINE FREIGHT Aktarmalı yük.Çıkış noktasından varış yerine
iki veya daha fazla ulaşım hattı üzerinde giden yük.
INTERMEDIATE POINT İki taşıma rotasının arasında bulunan nokta.
INTERMODAL Kargo konteynerinin farklı taşımacılık modları (deniz-kara-tren-hava)
arasında hareketi.
INTERMODAL TRANSPORTATION Intermodal taşımacılık.Malları teslim
etmek için birden fazla taşıma moduna başvurulması.Römorkların-konteynerin demiryolu
artı en az bir başka taşıma şekli ile bu şekilde hareketi.
INTERPLANT LOGISTICS Tesis içi lojistik.Üretim ve depo tesisleri
içinde gerçekleştirilen mini lojistik hareketleri ifade eder.
INTERSTATE COMMERCE ABD'de Eyaletler arası Ticaret.İki veya daha
fazla eyaletteki alıcılar ve satıcılar arasındaki mal alışverişi.
INTERSTATE COMMERCE COMMISSION ABD'de Eyaletler arası Ticaret Komisyonu.ABD
Kongresi'nin eyaletler arası ticaret yapan taşıyıcılar ile ilgili olarak kabul ettiği
kanunları uygulamakla görevli federal organ.Doğrudan kongreye karşı sorumludur.
INTRASTATE COMMERCE ABD'de eyalet içi ticaret.Alıcı ile satıcı
arasındaki tüm işlerin eyalet içinde yürütülmesi.
IN-TRANSIT COMMERCE (I.T.) Bir limana gelen yabancı malların diğer
limana zabıt altında taşınmasına izin veren vesika.Diğer limanda da ilk malların
yerini alabilen mallar geriye gönderilir.
INVENTORY Envanter.
INVENTORY COST Envanteri bulundurmanın mali yükü.
INVENTORY TURNOVER Bir şirketin herhangi bir ürününde yıllık olarak
envanterini kaç kere çevirdiği oranı.Şirketlerin envanter yönetimi başarısında en
önemli kriterdir.
INVESTMENT RECOVERY Yatırımın geri kazanılması.
INVOICE 1-Fatura. 2-Denizcilikte alıcıya gönderilmiş malların sayısını,fiyatını,deniz
işlemleri vergilerini gösteren liste.
INWARD FOREIGN MANIFEST(IFM) Manifesto.Yükün tipi ve miktarı konusunda
tüm detayların belirtildiği belge.Kargo kontrolünün ana kaynağıdır.Tüm dünya limanlarında
istenir.
IPI "Inland Point Intermodal" için kısaltma.Taşıyıcıların
yükleme evrakında kullandıkları liman dışı kara noktalarına denir.
IRREGULAR Standart dışı,düzensiz.
IRREVOCABLE LETTER OF CREDIT Gayrı Kabil-i Rücu Akreditif.Havale
alan kimse tarafından tüm terimler ve şartlar yerine getirilmişse,banka tarafından
belirtilmiş miktarda ödeme garantili akreditif.Bu tip akreditif satıcı ve alıcının
karşılıklı rızası olmadan geçersiz kılınamaz.
ISO 9000 ISO 9000 Standardı.Merkezi Cenevre'de bulunan Uluslar
arası Standartlar Örgütü ISO'nun derlemiş olduğu bir dizi kalite güvence standardı.
ISO INTERNATIONAL STANDARTS ORGANIZATION Uluslar arası Standartlar
Örgütü. Bkz.ISO
ISSUING BANK Akreditifi açan,alıcının bankası.Gerekli evraklar
teslim edildiği anda bağlı tuttuğu ürün bedelini satıcıya veya bankasına öder.
ISSUING CARRIER Taşıma evraklarını çıkaran ya da tarife basan taşıyıcı.
JACKET Konserve kutusu ve şişelerin etrafına konulan ahşap ya da
fiber koruyucu.
JACOB'S LADDER Borda etmek için kullanılan aracın yanından sarkan
ip merdiven.
JETTISON Gemi tehlikede iken kargo veya alet malzemelerin (jetsam)
gemiden atılmasına denir.
JIT "Just in Time" için kısaltma.Depolama maliyetini
en düşük seviyeye getiren envanter kontrol metodu.Metodun başarıya ulaşması için
konteynerlerin depolama alanına tam zamanında,ne erken ne de geç gelmesi gerekir.
JOINT RATE Birinci taşıma noktasından diğerine kadar uygulanan fiyat.Bu ulaşım sistemleri hatlar arasında anlaşılmış ve onaylanmış tek tarifedir.
KILOGRAM Kilogram.1000 gr. veya 2.2046 pound eşitliğinde ağırlık
birimi.
KING PIN Şasinin ön tarafına çekiciyle bağlantıyı sağlayan parça.
KNOCKED DOWN (KD) Ekonomik bir yükleme yapmak için yükün yeniden
montajlanmak üzere parçalarına ayrılması.
KNOWN LOSS Bilinen kayıp.Teslimat anında veya öncesinde tespit
edilen kayıp.
KT Kilo ton veya metrik ton.1000 kilo veya 2,204.6 pound
L/C "Letter of Credit" için kısaltma.Akreditif,Kredi
Mektubu.
LADEN Aracın veya geminin bordasına yüklü halde.
LADING Yüklenen mal ve yük içeriğini ifade eder.
LANDBRIDGE Köprü ülke taşıması.Bir malın deniz yoluyla ikinci bir
ülkenin kara veya demiryolu ile taşınarak üçüncü ülkelere taşınması.Asya çıkışlı
bir malın ABD'de karada taşınıp deniz yoluyla Avrupa'ya aktarılmasında olduğu gibi.
LANDED COST Bir ürünün taşıma maliyetleri de dahil,alıcıya toplam
maliyeti.
LANDING CERTIFICATE Bazı ithalatçı ülkenin konsoloslukları tarafından
gümrüğe tabi mallar için ihraç noktası veya yerinde düzenlenen sertifika.
LANDING GEAR Şasinin ön tarafında çekiciden ayrıldığında dorseyi
dengede tutmaya yarayan parça.
LASH "Lighter Aboard Ship" için kısaltma.Malları kaldırmak
boşaltmak için bir vince sahip gemi.
LCL "Less than Container Load" için kısaltma.Parsiyel
yükleme yapılan konteyner.Birden fazla yükleyici ve/veya birden fazla alıcısı olması
gerekir.
LESS THA TRUCKLOAD Bkz. LCL
LETTER OF CREDIT (LC) Akreditif,kredi mektubu.Malı ithal eden alıcı
adına bir bankanın satıcıya belirli şartları yerine getirmesi ve belirli belgelerin
teslimi şartıyla belirli miktarda ödeme yapması için verilen yetki.
LETTER OF CREDIT-REVOLVING Yenilenen akreditif.Belli miktardaki
dönülmez akreditif,belirlenen bir vade sonunda aynı miktar için kendini yenilemektedir.
LETTER OF CREDIT-TRANSFERRABLE Devredilebilir akreditif.Lehdarı
ödeme yapacak olan bankadan,akreditifin tamamını veya bir kısmını üçüncü bir şahsa
devretmesini talep edebileceği akreditif türüdür.
LETTER OF IMDEMNITY Tazminat mektubu.Temiz bir konşimento (Clean
Bill of Lading) elde etmek için malların muayenesinde hasar ve zarar tespit edilmesine
rağmen bazen göndericinin imzalayıp taşıyıcıya verdiği belge.
LIGHTENING Geminin limana yanaşabilmesi için demirliyken yükünün
bir bölümünü boşaltıp hafiflemesi.
LINE HAUL Hat taşıması.Yerel servisin dışında bir şehirden diğerine
yapılan taşımalardır.
LINER Düzenli olarak belirli limanlar arasında hat taşımacılığı
yapan gemi.
LLOYD'S REGISTRY LLOYD Sicili.Gemilerin tetkik ve sınıflandırılmasını
yapan ve böylece sigortacıların ve diğer ilgili kişilerin sigorta veya kullanıma
sunulan gemilerin kalite ve durumu hakkında bilgilendiren kurum.
LOCAL CARGO Yerel yük.Yerel bölgede taşıyana teslim edilen veya
taşıyandan nihai alıcıya teslim eden yük.
LOGISTICS Lojistik.Müşteri memnuniyetini sağlamak için üretimden
tüketime kadar malların,hizmetlerin ve ilgili bilgilerin etkin ve verimli akışını
ve depolanmasını sağlayan planlayan,uygulayan ve denetimi yapan tedarik zinciri
parçası.
LONG TON Büyük ton.2,204 pound.
LONGSHOREMAN Liman işçisi.Limanda gemileri yüklemek ve boşaltmak
üzere görevlendirilen kişi.
LOOSE Ambalajsız,paketlenmemiş mal.
M.M.F.B. "Middlewest Motor Freight Bureau" için kısaltma.ABD'de
Orta Batı Kargo Ofisi.
MALPRACTICE Yolsuzluk.Taşıyıcı tarafından müşterilere cazip kargolar
için iskonto ya da navlun değer biçilen illegal düşük bedeller.Bu durumda düşük
tarifeden değer biçilen malzemenin içeriği bildirilmez.
MANDAMUS Özel işlemler yapılabilmesi için mahkemeden gelen karar.
MANIFEST Manifesto.Taşıyıcı ve acentesi tarafından hazırlanan detayların
listesini gösteren belgedir.Gemideki toplam kargonun özet detaylarıdır.Genellikle
gümrük amaçlı kullanılır.
MARINE INSURANCE Deniz sigortası.Deniz riski sonucunda ortaya çıkabilecek
kayıpları kapsamak üzere yapılan akdi bir sigorta türüdür.Tekne,P&I,Kargo"Hamule"
vb.türleri vardır.
MARITIME Denizde ya da limanda denizcilik mahkemesinin yetkisi
ile yapılan denizcilik veya ticaret işi.
MARKING Kargo paketlerinin üzerine tanınmayı kolaylaştırmak için
yerleştirilen numara,belge veya diğer sembollerdir.Mark olarak da bilinir.
MARLINESPIKE İşaretlenmiş metal çubuk.Kıyı halatının bağlanması
için kullanılır.
MASTER INBOND Amerikan Gümrüğünün,EDI BILGE sistemi olan AMS altında
uyguladığı ve yabancı kargoların Amerika'da elektronik raporlamasına olanak sağlayan
program.
MATE'S RECEIPT (Eskiden) Kargonun ikinci kaptan tarafından imza
karşılığında alındığını gösteren makbuz.Makbuza sahip olan konşimentoya ve değiştirme
hakkına sahiptir.
MBM 1000 board feet.1 MBM 2,265 cm.ye eşittir.
MCFS "Master Container Freight Station" için kısaltma.Ana
konteyner kargo istasyonunun kısaltmasıdır.Bkz.CFS.
MEASUREMENT CARGO Temel hacim ölçülerinden hesaplanarak ücretlendirilen
kargo.
MEASUREMENT TON 400 feet3 eşitliğinde hacim birimi.
MECHANICALLY VENTILATED CONTAINER Havalandırmalı konteyner.
MOMERANDUM BILL OF LADING Şehir içi konşimento.Konşimento sureti.
METER Metre.Yaklaşık 39,37 inç ve 100 cm. karşılık gelen uzunluk
birimi.
METRIC TONE 2,204.6 pound veya 1000 kg. eşiti ağırlık birimi.
MICROBRIDGE Kargonun çıkış noktasından yüklenip,nihai olarak boşaltıldığı
yere kadar deniz taşımacısı tarafından sağlanan taşımadır.Bu esnada kargo ve navlun
taşıyıcının sorumluluğundadır.
MILE Mil.Kara mili yaklaşık 1609 m.,bir deniz mili ise yaklaşık
1852 m.dir.
MINI LANDBRIDGE Konteynerin deniz yolu ile taşındıktan sonra demiryolu
veya kamyon ile önceki limana sevk edildiği kombine taşımacılık sistemi.
MINIMUM BILL OF LADING Konşimento maddelerinden biri.En düşük fiyatın
taşıyıcı tarafından uygulanmasını belirtir.Bu fiyatlandırma her ton için güncel
fiyat ve kesin miktarda olabilir.
MINIMUM CHARGE Malın taşınması için değer biçilen en düşük ücret.
MIXED CONTAINER LOAD Değişik eşyaların konteynere tek yükleme içinde
yüklenmesi.
MLB "Mini Landbridge" için kısaltma.İlgili maddeye bakınız.
WODIFIED ATMOSPHERE Gaz karışımlarının konteyner içinde normal
atmosfer basıncına değiştirilmesi.
MT "Metric Ton" için kısaltma.100 kg'ye eşit ağırlık
birimi.
MULTIMODAL Kombine sistem.Konteynerin deniz yolu ile taşındıktan
sonra demiryolu veya kamyon ile önceki limana sevk edilmesi.
MULTITANK CONTAINER İki ya da daha fazla likit tank ihtiva eden konteyner.
N.C.I.T.D. "Natıonal Committee on International Trade Documentation"
için kısaltma.ABD Uluslar arası Ticaret Belgelendirilmesi Ulusal Komitesi.
N.M.F.C. "Natıonal Motor Freight Classification" için
kısaltma.ABD'de Ulusal Kara Kargo Sınıflandırması.
N.P.C.F.B. "North Pacıfıc Coast Freight Bureau" için
kısaltma.ABD Kuzey Pasifik Kıyısı Kargo Ofisi.
NAUTICAL MILE Deniz mili.Yaklaşık 1852 metrelik deniz mesafe birimi.
NEC "Not Elsewhere Classified" için kısaltma."Başka
yerde sınıflandırılmış" anlamında konşimento terimi.
NEGETIOABLE INSTRUMENTS Çek,senet,bono veya konşimento gibi ciro
edilebilir belgeler.
NES "Not Elsewhere Specified" için kısaltma."Başka
yerde belirtilmemiş" anlamında konşimento terimi.
NESTED Yer ve hacimden tasarruf sağlayan,bir malın diğeri içinde
tamamen gömüleceği şekilde paketleme.
NET TARE WEIGHT Net dara ağırlığı.Taşıma birimlerinin kendi ağırlığı.
NET TONNAGE (NT) Net tonaj.Geminin sertifikasında yazan net ağırlığıdır.Bazı
liman masrafları bu ağırlık üzerinden hesap edilir.
NET WEIGHT Net ağırlık.Herhangi bir paketleme olmadan malın özgül
ağırlığıdır.
NEUTRAL BODY Üyelerinin deniz konferansı kararlarına uyarak kendine
özgü politika ile vergi ihlallerini inceleyen ve taşıyıcı belgelerini kontrole almak
için kurulan örgüt.İhlaller üyelere rapor edilir ve önemli cezalar verilir.
NO-SHOW Kargonun rezervasyonu yapıldığı halde denize açılmadan
vaktinde yetişememesi ve bu yüzden yüklenmemesi.
NOI "Not Otherwise Indexed" için kısaltma."Endekste
gösterilmemiş" anlamında konşimento terimi.
NOIBN "Not Otherwise Indexed By Name" için kısaltma."Aksi
belirtilmedikçe isim tarafından gösterilmemiş" anlamında konşimento terimi.
NON-DUMPING CERTIFICATE Bazı ülkeler tarafından gemi ve diğer ürünlerin
ucuza satılmasını önlemek için istenilen belge.
NON-VESSEL OPERATING COMMON CARRIER (NVOCC) Başkasının gemisini
kullanan ve kendi namına konşimento düzenleyen;deniz taşıyıcısından yer alıp bunları
ihracatçılara satan konsolidatör firmalar,taşıma işleri komisyoncuları.NVOCC konşimento
düzenler,tarif yayınlar ve hatta fiziki taşımayı gerçekleştirmeden taşıma işlerini
organize ederler."Non-Vehicle Operation Common Carrier" olarak da geçmektedir.
NOR "Notice of Readiness" için kısaltma.Hazırlık mektubu.Geminin
yüklenmeye hazır olduğuna dair bildiri.
NOS "Not Otherwise Specified" için kısaltma."Başka
türlü belirtilmemiş" anlamında konşimento terimi.
NOSE Burun.Vagon veya konteynerin ön kısmı.
O.E.C.D. "Organization of Economic Cooperation and Development"
için kısaltma.Merkezi Paris'te olan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü".Dünyanın
en büyük gayri safi milli hasılaya sahip ülkelerinin oluşturduğu örgüt.
O.P.I.C. "Overseas Private Investment Corporation" için
kısaltma.ABD'de Denizaşırı Özel Yatırım Örgütü.
OCEAN BILL OF LADING (OCEAN B/L) Deniz konşimentosu.İhracatçı ile
taşıyıcı arasında taşıma sözleşmesidir.Taşıyıcının malzemeyi aldığının kanıtıdır.Ciro
edilebilir türden ise kargo seyir halindeyken konşimento satılabilir,alınabilir
veya takas edilebilir.
ODS "Operating Differential Subsidy " için kısaltma.
ABD hükümeti tarafından taşıma firmalarına verilen nakit teşvike verilen ad.
ON BOARD Konşimento üzerinde kargonun gemiye yüklendiğini gösteren
ifade.Akreditif şartları gerektiğinde konşimentoda belirtilir.
ON DECK Gemide konşimento üzerinde kargonun açık güverteye yüklendiğini
gösteren ifade.
OPEN ACCOUNT Açık hesap.Malın yabancı alıcıya ödeme garantisi olmaksızın
yüklendiğini gösteren ticari anlaşma.
OPEN INSURANCE POLICY Açık sigorta poliçesi.Deniz Taşımacılığında
bir ihracatçının belirli bir vadede yapacağı taşımaların tümünü kapsayan sigorta.
OPEN TOP CONTAINER Yükleme ve boşaltmanın üstten yapılabildiği,üzeri
sökülebilir tavan kapağı olan veya branda ile kaplı konteyner tipi.
OPERATING RATIO Taşıyıcının net satışı ile masraflarının karşılaştırılması.Operasyon
verimliliğini ölçmede başvurulur.
OPTIMUM CUBE Konteyner yüklemesinde erişilen en yüksek hacim.
ORDER-NOTIFY (O/N) Malın gümrükten çekilmeden önce teslimini ifade
eden konşimento terimi.Genellikle akreditifli mallar için geçerlidir.
ORFS "Origin Rail Freight Station" için kısaltma.Kargo
treni çıkış istasyonu kısaltması.Malın çıkış tren istasyonu.
ORIGIN Malın taşınmaya başladığı çıkış yeri.
ORIGINAL BILL OF LADING (OBL) Orijinal konşimento.Taşıyıcı sözleşmesinin
tamamlanması için istenilen imzalı evrak.Konşimentoyu düzenleyen taşıyıcı evrak
üzerine "original" ifadesi koymalıdır.
OS&D "Over,Short or Damaged" için kısaltma.Yükleme
esnasında malın,"fazla,eksi veya hasarlı" bulunması halinde konşimento
üzerine konan ifade.
OUT GATE Konteynerin tren veya gemi limanından ayrılışındaki işlemler.
OVERCHARGE Basılı tarifenin üzerinden ücretlendirme.
OVERHEIGHT CARGO 8 feet'den daha yüksek olan,dolayısıyla standart
konteynere yüklenemeyen kargo.
OWNERCODE (SCAC) "Standart Carrier Abbreviation Code" için kısaltma.Bireysel adi taşıyıcıyı tanımlar.
P&I "Protection and Indemnity" için kısaltma.P&I
sigortası,ortaya çıkacak yük ve çevre hasarlarının miktarının reasürans şirketleri
tarafından karşılanamayacak kadar büyük miktarlarda olabildiği için gemi sahibi
firmaların bir araya gelerek kurdukları sigorta klüpleridir.Küçük hacimli yerel
taşımalar haricinde tüm uluslararası deniz taşımalarında gemini P&I sigortası
sahibi olması şartı bulunur.
PACKING LIST Taşınan mal kalemlerinin tek tek birim/adet ve işaretlerinin
belirtildiği ancak değerlerinin yer almadığı liste.
PADAG "Please Authorize Delivery Against Guarantee" için
kısaltma."Lütfen garanti karşılığında mal teslimini sağlayınız".Alıcının
elinde orijinal konşimentonun bulunmaması halinde ilgili acenteye talimat vermesi
için kullanılır.
PAIRED PORTS ABD'de uygulanan bir gümrük programı.Belirlenmiş olan
iki gümrük kapısından herhangi birine giriş evrakları olmadan kargo kabulü yapılabilmesini
sağlayan elektronik sistem.
PAPER RAMP İki noktayı eşitlemekte kullanılan demiryolu rampası.
PAPER RATE Herhangi bir yüke uygulanmadığı için kağıt üzerinde
kalmış taşıma ücreti.
PARCEL RECEIPT Bir taşıyıcının,tamamen kurallara ve yasalara uygun
olarak,minimum konşimento fiyatının altında bir ücretle küçük paketleri taşıması
halinde yük sahibine konşimento yerine verdiği evraka verilen ad.
PARTIAL CONTAINERSHIP Kısmi konteyner gemisi.Hem kalıcı konteyner
hücreleri hem de parsiyel yük için bölmeleri olan gemi.
PARTIAL SHIPMENTS Parsiyel yükleme.
PARTICULAR AVERAGE Sigorta ile ilgili bir terim.Prim hesaplamasında
kullanılır.
PAYEE Belirli bir kıymetli evrakta adına ödeme yapılacak kişi,alacaklı.Akreditifte
alacaklı çek/senet sahibi ya da bankası olabilir.
PER DIEM Günlük bazda sabitlenmiş bir ücret için Latince kökenli
terim.
PERILS OF THE SEA Denizyolu taşımacılığında taşıyıcının yasal sorumluluğunun
olmadığı riskler.
PHYTOSANITARY INSPECTION CERTIFICATE Bitki Sağlık Sertifikası.Başka
bir ülkeye ihraç edilecek bir ürün için ve bu ülkenin talebi üzerine verilen ve
tarım ürününün sağlık açısından zararlı olmadığını herhangi bir hastalık taşımadığını
gösterir belge.
PICKUP Bir yüklemeye konu olan kargonun yükleyicinin fabrika veya
deposundan kamyon ile teslim alınması.
PIER İskele,rıhtım.
PIER TO PIER Rıhtımdan rıhtıma taşıma.
PIGGY PACKER Konteynerleri demiryolu vagonlarına indirmeye/bindirmeye
yarayan mobil vinç.
PIGGYBACK Kamyonun içinde yüküyle birlikte demiryoluyla taşınmasına
verilen ad."Rail Pigs" de denir.
PLACE OF DELIVERY Teslim yeri.
POD "Port of Discharge" veya "Port of Destination"
için kısaltma.Boşaltma Limanı.
POINT OF ORIGIN Çıkış (orijin) yeri.Kargonun yükleyiciden teslim
alındığı nokta.
POL 1."Port of Loading" için kısaltma.Yükleme limanı.
2."Petroleum Oil and Lubrications" için kısaltma.Petrol ve diğer sıvı
yakıtlar.
POMERENCE ACT ABD'de bir konşimentonun düzenlenebileceği durumları
gösteren kanun.
PORT OF DISCHARGE (BILL OF LADING) Konşimentoda "Boşaltma
Limanı" olarak gösterilen yer.
PORT OF ENTRY Kargonun boşaltıldığı ve ithalatçı ülkeye giriş yaptığı
gümrük noktası.
PORT OF EXIT Kargonun yüklendiği ve ülkeden çıkış yaptığı gümrük
noktası.
PRATIQUE CERTIFICATE İlgili ülkenin sağlık bakanlığı yetkilileri
veya bakanlık tarafından bir geminin üzerindeki geçici karantinayı kaldırmak üzere
verilen evrak.Gemicilik jargonunda "pratika" diye geçer.
PRE COOLING Narenciye ve benzeri bozulabilir yükler için uygulanan
ve kargonun ani ısı değişimlerinden dolayı bozulmasını engelleyen önceden soğutma
yöntemi.
PREPAID (Ppd.) Yükleyicinin taşıyıcının konşimentoyu serbest bırakmadan
önce yaptığı ön ödemeler.
PRO FORMA INVOICE Proforma fatura.Bir tedarikçi tarafından alıcıya
gönderilen tüm satış şartları,yüklenecek malın cinsi,miktarı ve değeri belirtilen
fatura.
PRO RATE "Orantılı" anlamına gelen Latince bir terim.Özellikle
gemicilikte astarya ve sürastarya hesaplarında müsaade edilen gün süresi aşıldığı
ve önce tamamlandığı taktirde fark süre hesabında tam gün değil,geçen saat ve dakika
oranı ile hesaplanacağını ifade eder.
PROJECT RATE Bir projeye ait çeşitli malların taşınması için bir
seferde verilen fiyat.Genellikle inşaat projeleri için kullanılır.
PUBLISHING AGENT Ulaşım hatları tarafından,tarife ve fiyatları veya düzenleme ve kuralları yayımlama için yetki verilen kişi ya da kuruluş.
QUARANTINE Karantina.Halkın sağlığını korumak amacıyla giriş çıkışı
izne bağlanan alan.Bir gemi sağlık nedenleriyle karantinaya alınabilir ve belirli
bir bölgeden demir alması engellenir.Karantinaya alınan gemi üzerine büyük "Q"
harfi bulunan bir bayrak çekilir.
QUOTA Kota.Belirli bir süre için ithal edilebilir mal miktarı.
QUOTATION Kotasyon.Bir malın belirli koşullarda ve belirli fiyatta satma önerisi.
RAG TOP Üstü muşamba kaplı açık konteyner.
RAIL DIVISION Demiryollarına denizyolu taşıyıcısı tarafından ödenen
taşıma ücreti.
RAIL GROUNDING Konteynerin trenden tahliyesi.
RAMP Demiryolu rampası.Konteynerin yüklenip boşaltıldığı demiryolu
terminali.Eskiden bu işlem vagonların yanaştığı demiryolu rampasında gerçekleştiği
için bu isimle anılıyor.Bu işlem günümüzde vinç ve diğer kaldırma/boşaltma araçlarıyla
gerçekleştiriyor.
RAMP YO DOOR Rampadan müşterinin istediği adrese taşıma.
RAMP TO RAMP Bir demiryolu terminalinden diğerine taşıma.
RATE BASIS Fiyatlandırma esnasında,formüllerin dahilindeki faktörler
bütünü.
REASONABLENESS Taşıma ücretinde makul olması prensibi.Milletlerarası
Ticaret Odası ve hukuki mevzuata göre taşıma ücreti taşıyıcıya trafik ve taşıma
maliyetinin karşılayacak ve taşıyıcıya makul bir kar bırakacak seviyede olmalıdır.
REBATE Fiyatların tarifelerin altında haksız rekabet yaratacak
seviyeye indirilmesi.
RECONSIGNEMENT Mallar transit haldeyken konşimento üzerindeki alıcı
veya varış limanını değiştirmek.Bkz.DIVERSION
RECOUSE Garantörlerden borç ya da fatura için hak talep etme.
READ LABEL Alev alabilecek tehlikeli maddelerin üzerine yapıştırılması
gereken kırmızı etiket.
REFFER Soğutucu konteyner.
RELATED POINTS Bir grup nokta için fiyatları aynı ya da gruba bağlı
olan noktalar.
RELAY Sahibi aynı olan taşıma araçları arasında konteyner nakli.
REMITTANCE Para havalesi.
RESTRICTED ARTICLES Sınıflandırılmış,belli koşullar sağlanınca
taşınabilir maddeler.
REVENUE TON (RT) Bir ton taşıma başına elde edilen gelir.
REVERSE IPI ABD'nin iç kısımlarında bir yere taşınacak konteynerin
doğu limanlarına bırakılması.
RFQ "Request for quatation" için kısaltma.Aktarma talebi.
RO/RO "Roll on/Roll of Vessels"için kısaltma.Ro/Ro taşıması.Tekerlekli
araçların vinç olmadan gemiye binebildiği taşıma şekli.
ROLL Kargo için bir sonraki gemide yeniden rezervasyon yapma.
ROLLING Geminin alabandadan alabandaya hareketi.
ROLL-ON/ROLL-OF VESSELS Bkz.RO/RO.
RUNNING GEAR Konteyneri taşımak için kullanılan tamamlayıcı alet.
RVNX "Released Value Not Exceeding" için kısaltma.Taşınan mal bedelinin sınırlandırılması.
SANCTION Yaptırım.Bir hükümet tarafından başka bir ülkeye karşı
yapılan bir ambargo
SCAC CODE Bkz."Owner Code".
SEA WAYBILL Deniz konşimentosu.Genellikle şirketin kendi için yaptığı
taşımalarda kullandığı malın gemi bordasına yüklendiğini gösterir belge.
SEA-BEE VESSEL Asansörlü veya kaldıraçlı gemi.Arka bölümünde su
altında kalabilir ağır iş yüklü hidrolik kaldıraç veya asansör kurulmuş açık deniz
gemileri."See Bee" mavnaları LASH mavnalarından daha büyüktür."Sea-Bee"
sistemleri çok uzun süre kullanılmaz.
SEA PROTEST Bkz.Captain Protest.
SEAWORTHINESS Sefer uygunluğu,denize elverişlilik.Kullanılış maksadına
göre bir geminin uygunluğu geminin her yönden öngörülen sefer için uygun olması.
SED "Shipper's Export Declaration" için kısaltma.ABD
Ticaret Bakanlığı'nın düzenlediği taşıtıcı İhracat deklarasyonu.
SERVICE 1-Hizmet,servis. 2-Belirli bir yolculuk yapan ve belirli
bir Pazar hizmeti veren gemi filosu.
SERVICE CONTRACT Hizmet sözleşmesi.Taşıtıcı/gönderici ile taşıyıcı
arasında yapılan sözleşme.Bu sözleşmede satıcı belirli bir süre için taşıyıcıya
kargo sağlamayı ya da navlun ödemeyi taahhüt ederken,taşıyıcı ise belirli tarife
karşılığı göndericiye belirli servis kalitesi,yük yeri ve seyir süresi garantisi
vb. güvenceler sunar.Sözleşmede ayrıca tarafların yükümlülüklerini yerine getirmemeleri
halinde başvurulacak yaptırımlar da yer alır.
SHEX "Sunday and Holidays Excluded" için kısaltma.Pazar
ve tatil günleri hariç.
SHINC "Sunday and Holidays Included" için kısaltma.Pazar
ve tatil günleri dahil.
SHIP CHANDLER Gemi malzemecisi.Gemiler için teçhizat ve araç gereç
satan kişi ya da şirket.
SHIP DEMURRAGE Gemi ardiye ücreti.Demuraj/İstarya ücreti.Bir yük
geminin geciktiği için taahhüt edilen bir sürenin aşılmasıyla ödenilen bedel.
SHIPMENT Yük.Br göndericinin bir alıcıya bir seferde gönderdiği,konşimento
üzerinde belirtilen kargonun tamamı.
SHIPPER Taşıtıcı/gönderici/konsinye.Taşınan malın sahibi veya acentesi.
SHIPPERS ASSOCIATION Taşıyıcılar birliği veya taşımacılık derneği.Taşıyıcıların
menfaatlerini temsil eden kar gütmeyen birlik.
SHIPPERS INSTRUCTIONS Taşıtıcı talimatları.Taşıtıcısının veya acentesinin
taşıyıcıya gönderdiği malın taşınması,teslimi,konşimento biçimi vb. konulardaki
talimatlar.
SHIPPER'S LETTER OF INSTRUCTION FOR ISSUING AN AIR WAYBIL Taşıyıcı
veya freight forwarder acentesinin taşıtıcı namına hava konşimentosu düzenleyebilmesi
ve imzalaması için yetki istediği evrak.
SHIPPER'S LOAD&COUNT (SL&C) Taşıtıcı Yüklemesi ve Sayımı.Taşıtıcı
tarafından yüklenen ve onaylanan ve taşıyıcılar tarafından kontrol ve tasdik edilmemiş
sevkıyat.Yükleme ve adet sayım bilgileri mal sahibinin sorumluluğundadır.
SHIPPING ORDER Taşıyıcı talimatı.Taşıyıcının taşıyıcıya malın gönderilmesine
ilişkin emri.Genellikle konşimentonun üçüncü nüshasıdır.
SHIP'S BELL Kampana.Gemide zaman ölçer.Bir çan sesi her bir yarım
saat içindir.12:30'da bir çan,1:00 de iki,1:30'da üç çan ve böylece 4:00 kadar sekiz
çan çalar.4:30'da çerim bir çanla yeniden başlar.
SHORE Destek payandası.Batmayı veya eğilmeyi önlemek için bir şeyin
karşısına veya altına bir direk veya destek yerleştirmek.
SHORT TON 2000 pound veya 2000 libre.Amerikan tonu olarak da bilinir.
SHIP'S MANIFEST Gemi özet beyanı/Manifestosu.Belirli bir seferdeki
yüklerin detaylarının yer aldığı liste.
SHRINK WRAP Koruyucu ambalaj.Birkaç ünite etrafında bir zarf içinde
ısı işleminden geçirilmiş ve sıkıştırılmış polietilen veya benzer malzeme.Palet
üzerindeki yükleri korur.
SIDE LOADER Yanal yükleyici.Konteyneri kaldırmak için bir köşesinden
kaldırma aparatı yerleştirilmiş bir kaldırma tamponudur.
SIDE DOOR CONTAINER Yanal kapalı konteyner.Bir arka kapı ve minimum
bir kenar kapıyla donatılmış bir konteyner.
SIGHT DRAFT Muhatabın/alıcının başvurusuyla ödenebilen çek,senet
gibi kıymetli evrak.
SKIDS Kızak,kalastra.Kutuların altına yerleştirilen veya paketleri
daha yükseğe kaldırmak için forkliftlerin veya diğer kaldırma ekipmanlarının kolayca
erişmelerini sağlamak için yapılmış takozlar,seri paralel kızaklar.
SLEEPERS Demiryolunda taşınan içeriği raporlarda yer almamış yüklü
konteyner.
SPINE CAR Özel konteyner elleçleme aracı,staker.Mafsallı 5 platformlu
otoray taşıt."Stack car"ın kullanılmasının yükseklik ve ağırlık limitinin
sınırlandığı yerlerde kullanılır.
SPOTTING Konteynerin yüklenip boşaltılacağı yere yerleştirilmesi.
STABILITY 1-İstikrar. 2-Bir gemiyi alabora olduğunda yükseğe kaldıran
veya yukarıya döndüren kuvvet.En alt kaldırma ağırlığı stabiliteyi artırır.Bir gemi
yüksek stabilitede serttir,düşük stabilitede yumuşaktır.
STACK CAR Konteyner elleçleme aracı,staker.Mafsallı,5 platformlu,konteynerlere
çift destek sağlayan otoray taşıtıdır.
STACKTRAIN Raylı konteyner elleçleme aracı,staker.
STANDART INDUSTRIAL CLASSIFICATION Amerikan hükümeti tarafından
kullanılan ürünlerin ve hizmetlerin açıklandığı bir standart sayısal koddur.
STANDART INDUSTRIAL TRADE CLASSIFICATION Birleşmiş Milletler tarafından
uluslar arası ticarette kullanılan malların sınıflandırılması için geliştirilen
bir standart sayısal kod.
STARBOARD Gemide sancak tarafı.
STATUE OF LIMITATION Zaman aşım süresi.(Bir taşıma sözleşmesi hakkında)
İddialar için mahkemeye başvurma hakkının dolduğu süre.
STC "Said to Contain" için kısaltma.Ambalaj için kısaltma.Ambalaj
içinde gönderici tarafından bulunduğu beyan edilen mal için taşıyıcı tarafından
konşimentoya konulan not.
STCC "Standart Transportation Commodity Code" için kısaltma.Mal
cinsine göre "Standart Nakliye Kodu."
STEAMSHIP CONFERENCE Gemi Operatörleri Konferansı.Gemi işletmecilerinin
taşıma tarifelerini oluşturmak için oluşturdukları kartel.
STEAMSHIP GUARANTEE Gemi teminatı.Bir banka vasıtasıyla taşıyıcılara
çıkartılan bir tazminat;herhangi bir kayba karşı veya alınan bir partide malların
kurtarılmasından kaynaklanan zararların artmasına karşı taşıyıcılar korur.
STERN Geminin arkası.Başın karşıtı.
STEVEDORE Limanlarda yükleme boşaltma işlemlerini yürüten özel
firmalar ve onun işçileri.
STORE-DOOR PICK-UP DELIVERY Depodan son kullanıcıya hızlı teslim.Taşıyıcının
göndericiden malı teslim alıp nihai tüketim noktasına tüm taşıma hizmetlerini sunması.
STRAIGHT BILL OF LADING Nama yazılı konşimento.Ciro edilemeyen
konşimentolara verilen ad.Emre yazılı olan doğrudan konsiye/adına çıkarılan ve böylece
başka taraflarca kullanılmayan konşimento.Üzerine "Non-Negociable" (ciro
edilemez) kaşesi veya yazısı konulabilir.
STRADDLE CARRIER Konteyner taşıma,yükleme ve boşaltmalarda kullanılan
tekerlekli büyük kamyon.
STRIPPING Konteynerden yük boşaltmak.Bkz.Devanning
STUFFING Konteyneri yüklemek.
STW "Said to Weight"için kısaltma.Taşıtıcının ağırlık
beyanını kontrol etmeyen taşıyıcı tarafından konşimentoya konulan not.
SUBROGATE Birinin yerine geçme,diğerinin yerine koymak anlamında
sigorta deyimi.Örneğin,deniz sigortasında tazminatı ödeyen sigortacının parayı ödeyen
sigortacının haklarını kazanması.
SUFFERANCE WHARF Gümrük iskelesi.Gümrüğe tabi malların çıkarıldığı
yer.Müşteri yetkisi ve iştiraklanmış bir iskeledir.Gümrük yetkililerinin hazır bulunduğu
ve gümrük yetkililerince onaylanan iskele.
SUPPLY CHAIN Tedarik zinciri.Hammadde tedarikinden,imalat ve üretime
oradan nihai tüketime kadar tüm aktiviteleri kapsayan lojistik yönetimi sistemi."Just
in Time" (tam zamanında) bir tedarik zinciri yönetimi örneğidir.
SURCHARGE Tarifenin üzerinde veya ekstra ödemeler.
SURTAX Ek vergi.
T&E "Tranportation and Exportation" için kısaltma.Taşımacılık
ve ihracat.Malın liman girişinden çıkışına kadar olan kargo hareketlerini kontrol
eden gümrük formu.
TAIL Kuyruk.Konteynerin veya römorkun arka tarafı.Burun ya da ön
tarafın zıt tarafı.
TANKERS Tanker.Ham petrol ve petrol ürünleri;kimyasal,sıvılaştırılmış
gaz (LNG,LPG,şarap,pekmez ve benzer ürün tankerleri gibi,sıvı kargo taşımak için
tanklarla donatılmış gemilerdir.
TARE WEIGHT Dara ağırlığı.Vagon veya konteyner taşımacılığında,vagonun
veya konteynerin boş ağırlığı.
TARIFF Tarife.Taşımacı şirketlerin uyguladıkları fiyat teklifleri,kurallar.
TBN "To Be Nominated" için kısaltma.Henüz geminin veya
diğer taşıma aracının isminin ya da kodunun bilinmediği zaman konşimentoya konulan
not.
TELEX Teleks.İletilerin diğer şirketlere ulaştırılması için kullanılır.Faks
veya internet bu sistemin çoğu yerde yerini almıştır.Ancak uluslar arası ticarette
halen mahkemede tek geçerli yazılı haberleşme yöntemidir.
TEMPERATURE RECORDER Isı kayıt cihazı.Kargo yoldayken konteynerdeki
ısıyı kaydeden cihaz.
TENDER Fiyat teklifi.Eşya taşımacılığı,araç parkı veya konteyner
yükleme boşaltma için fiyat teklifi.
TENOR Çekte öngörülen ödemedeki tarih ve vade.
TERMINAL Gemi,tren,kamyon veya uçağa yüklenecek konteynerlerin
hazırlanması veya bu araçlardan indirilecek konteynerin derhal istiflenmesi için
tahsis edilmiş alan.
TERMINAL CHARGE Terminal ücreti.Taşıyıcıların terminal alanlarındaki
hizmetler için uygulanan fiyat.
TERMS OF SALE Satış terimleri.Milletlerarası Ticaret Odası'nın
en son 2000 yılında belirlediği taşımada alıcı ve satıcının sorumlulukların belirten
kargo satış terimleri.Bunlar EXW,FCA,FAS,CFR,CIF,CPKT,CIP,DAF,DES,DEA,DDU ve DDF'dir.
TEU "Twenty Foot Equivalent Unit" için kısaltma.20 Feet'lik
konteyner.
TROUGH RATE Tek fiyat.Çıkış noktasından nihai varış noktasına kadar
ki toplam fiyat.
TROUGHPUT CHARGE Konteyner indirme/bindirme ücreti.Konteynerin,konteyner
alanına veya gemiye taşınmasındaki ücretlendirme.
TIME CHARTER Kontrat süresi.Gemi sahibi ve kiracı arasındaki kira
kontratı.Kira kontratının süresi yıllara göre ya da yapılan gemi yolculuğuna göre
olabilir.
TIME DRAFT Çek vadesi.Vadesi gelmiş çek ya da belirlenmiş süreyi
aşmış zaman.
TIR "Transport International par la Route" için kısaltma.Uluslararası
Karayolu Taşımacılık Anlaşması.Amerika ve Avrupa hükümetleri arasında yapılan uluslar
arası karayolu taşımacılığı anlaşması.Mühürlenmiş konteynerlerin TIR karneleri göstererek
milli sınırları geçmesini sağlar.
TL "Trailer Load" için kısaltma.Dolu kamyon yükü.
TOFC "Trailer on Flat Car" için kısaltma.Bindirmeli taşıma.Açık
yük vagonu üzerinde römork şeklinde taşıma."Piggyback" olarak da bilinir.
TON_MILE Mil başına taşınan yükün ton ağırlığı.Taşımacılıkta gelir
ve giderleri karşılaştırmada kullanılır.1 ton yükün 1 mil taşınmasındaki getiri.
TONNAGE Tonaj.100 feet3 ölçüsündeki hacim birimi.
TOP AIR DELIVERY Konteynerdeki hava sirkülasyonu tipi.Hava sirkülasyon
ünitesinde,havanın konteynerdeki en dip kısma kadar,evaparator aracılığıyla filtre
edilerek oluklardan konteynerin en üst kısmına kadar ulaştırılmasıdır.Bu tarz akım
özel yöntemler içerir.
TOWAGE Yedek gemi tarifesi.Yedeğe çekilen gemilere uygulanan ücret
tarifesi.
TRACTOR Çekici,traktör.Bir ya da birden çok römorku çeken karayolu
aracı.
TRADE ACCEPTANCE Ödeme vadesi kabulü.Alıcı tarafından kabul edilen
ödeme zaman veya gün vadesi.
TRAFFIC Trafik.Nakil hattı üzerinde taşınan insanlar veya mallar.
TRAMP LINE Düzensiz hat.Deniz taşıma şirketleri,gemilerini düzgün
ve periyodik rotalarda kullanmaz.Nerede yüklenecek kargo varsa gemilerinin oraya
yönlendirir.
TRANSPORT Taşıma,nakliyat.Yükün bir yerden bir yere nakli.
TRANSPORTATION & EXIT (T&E) Yabancı malların taşınması
için bir limana ulaşması ve aynı ülke üzerinde başka bir limana gümrük vergisi ödemeden
ihracı.
TRANSSHIP Aktarma.Malların bir nakil hattından diğer bir hatta
transfer edilmesi veya bir gemiden diğer bir gemiye nakledilmesi.
TRANSSHIPMENT PORT Aktarma limanı.Yükün bir taşıyıcıdan başka bir
taşıyıcıya aktarıldığı yer.
TRUST RECEIPT Bankanın himayesi altındaki malların alıcıya devretmesi,kendi
himayesinden çıkarması.
TURNAROUND Bekleme süresi.Deniz ulaşımında,geminin limana ulaşması
ve ayrılması arasındaki zaman.
TWIST-LOCK Kilit.Konteynerleri güvenli bir şasi üzerine oturtmak
için kullanılan dört adet kıvrılabilen süngü şeklindeki aparat.
TWO-WAY PALLET Çift yönlü palet.Çatallı forkliftlerin sadece iki yanından kavrayabileceği şekilde dizayn edilmiş palet.
U.S.CONSULAR INVOICE ABD Konsolosluk belgesi.Amerika'ya ithal edilmiş
mallara gereken konsoloslukla ilgili belge.
UCP "Unıform Customs and Practice for Dokumentary Credits"
için kısaltma.Milletlerarası Ticaret Odası tarafından yayınlanan,uluslar arası ticaret
için en sık kullanılan ödeme standardı.Akreditif ödemeleri gibi,taşımacılık ve bankacılık
alanındaki yeni değişimleri güncelleyen yayın.
UFC "Uniform Freight Classifications" için kısaltma.Taşımacılık
standartları.
ULLAGE Aleç.Konteynerin tam dolu olmadığında mevcut olan boş yer.Boş
alan,içi sıvı dolu olan varil veya tanklarla doldurulamayacak alan.
UNCLAIMED FREIGHT Alıcısı tarafından istenmeyen,soruşturulmayan
veya teslim alınmayan yük.
UNDERCHARGE Gerçek tutarından daha az ücretlendirmek.
UNIT LOAD Birim yük.Paletlere,sandıklara yüklenen,taşınmaya hazır
paketler,yükler.
UNIT TRAIN Gidileceği yönü belirlenmiş ya da rotada yapılan değişikliklerde
kullanılmak üzere belirlenmiş yaklaşık 100 adet vagon.
UNITZATION Konsolidasyon.Palet gibi,birden fazla yükü toparlayıp
tek parça haline getirmek.
UNLOADING Boşaltmak.Gemideki malları indirmek.
VALIDATED EXPORT LICENCE ABD'de "İhracat İzin Belgesi".
VALIDATION Konşimentoyu onaylamak.Konşimentonun doğruluğunu kanıtlamak,belgelemek.
VANNING Malın konteynere istiflenmesi.
VARIABLE COST Değişken maliyetler.Fiyatların kısa zaman içinde
yapılan faaliyetlere göre değişmesi.Örneğin kargoyu ülke sınırları içinde tren veya
kamyonla ulaştırmayı içeren fiyatlar,bazı limanlardaki yapılan işler ve kısa süre
için kiralanan teçhizatların masraflarındaki değişiklikler.
VENTILATED MANIFEST Gemi manifestosu.Uluslararası taşıyıcı,geminin
hem ayrıldığı hem de vardığı limanda mürettebatın ve içerdiği malların hakkında
bilgi vermek zorundadır.Gemi gümrük beyannamesi konşimento numarası ile birlikte
her yükleme ile ilgili çeşitli detaylar içerir.
VESSEL SUPPLIES FOR IMMEDIATE EXPORTATION Malların gemiye,uçağa
v.b.tek bir limandan,merkezden yüklenmesini ihracatında aynı limandan veya merkezden
yapılmasını sağlayan gemi.
VIZ "İsmen" anlamında Latince bir kısaltma.Ürünleri gümrük vergilerinde açık bir şekilde belirtmekte kullanılır.
WAR RISK (Sigortacılıkta) Savaş Riski.Herhangi bir savaş durumunda
mallarda olabilecek kayıpların sigortalanması.
WAREHOUSE Depo.Yüklerin kabul edildiği,konsolidasyonun yapıldığı,sevk
edildiği ve stoklandığı alan.
WAREHOUSE ENTRY Depo giriş belgesi.Depoya yerleştirilen ithal edilmiş
malları tanımlamaya yarayan belge.Görevi,mallar depodayken değil,dağıtım için depodan
çıkartıldığında ve tüketilmeye başlandığı zaman vergilerini toplamaktır.
WAREHOUSE WITHDRAWAL FOR TRANSPORTATION (WDT) Gümrük antreposundaki
ticari malların,yerine yeni gelen başka malların bir limandan diğer bir limana taşınması.
WAREHOUSE WITHDRAWAL FOR TRANSPORTATION EXPORTATION Gümrük antreposundaki
malların,bir limandan ihracat için başka bir limana ABD üzerinden vergi ödemeden
taşınması.
WAREHOUSE WITHDRAWAL FOR TRANSPORTATION IMMADIATE EXPORTATION (WDEX)
Gümrük antreposundaki malların,doğrudan vergi ödemeden ihraç edilmesinin sağlanması.
WAREHOUSING Depolama.
WAYBILL (WB) Taşıma senedi,konşimento.Deniz taşımacılığında,taşımacılık
hattı tarafından hazırlanan,harekete başlangıç noktasını,gidilecek yeri,rotayı,malı
göndereni,alıcıyı,gemilerin tasvirini ve ulaştırma servisine uygulanan ücret miktarını
gösteren bir belge.Bu belge beraber veya posta yoluyla acenteye gönderilir.
WEIGHT AND MESUREMENT Navlunun ağırlığına ve hacme göre hesaplanması. Ölçü tonu;40 feet3 yada 1 m3. Net ton ve eksik ton=2000 Ibs Grosston/longton=2,249 Ibs. Metrik ton, kilo ton=2204,3 Ibs. Metreküp=35,314 fit küp.
YARD Sınıflandırma, muayene ve depolama alanı.
YORK ANTWERP RULES OF 1974 1994'te son değişiklikleri yapılan,özellikle avaryaya konşimento veya C/P hükümlerine görene şekilde hesaplanacağına ilişkin kurallar bütünü.Tarafların anlaşması ile bu kurallar uygulamaya alınmış olup uluslar arası bir zorlayıcılığı yoktur.
ZULU TIME Greenwich'e saat ayarı.
![[Ege Eksper] [Ege Eksper]](images/s.gif)
![[Ege Eksper] [Ege Eksper]](images/s.gif)
![[Ege Eksper] [Ege Eksper]](images/s.gif)
![[Ege Eksper] [Ege Eksper]](images/s.gif)